Jak rozliczyć podatek VAT przy usłudze na rzecz zagranicznego kontrahenta?

Podatek VAT – miejsce świadczenia usługi

Podatek od towarów i usług (my skupimy się tylko na usługach) jest podatkiem terytorialnym, czyli zaistnieje tylko wtedy, kiedy dana usługa ma miejsce na terytorium Polski.

Przykładowo Pan Karol prowadzi agencję reklamową we Wrocławiu, obsługuje zarówno polskie spółki, jak i globalne koncerny. Zgodnie z przepisami, firma wystawia faktury VAT, wykazując w nich 23-procentowy podatek od towarów i usług. Instynkt podpowiadałby, że jeśli agencja jest z Wrocławia, to usługa jest wykonywana w Polsce, a więc tę usługę należałoby opodatkować podatkiem VAT w Polsce. Byłoby tak, gdyby kontrahent agencji miał siedzibę w Polsce, w przypadku gdy ma w innym kraju, to tam musi być rozliczony podatek VAT. Wynika to z art. 28b ustawy o podatku od towarów i usług, który określa tzw. miejsce świadczenia usług, czyli kraj, w którym ta usługa powinna być opodatkowana.

Podatek VAT na rzecz zagranicznego partnera

Generalna zasada jest taka, że miejscem świadczenia usługi nie jest miejsce, z którego usługa jest wykonywana, lecz miejsce, gdzie rezyduje podmiot ją zamawiający. Od razu może pojawić się obawa (uprzedzam, że niesłuszna), że jeśli firma zamawiająca usługę jest na przykład ze Szwecji, to tam polska firma będzie zobowiązana do rozliczenia podatku VAT. Jak już wspomniano, obawa jest nieuzasadniona, bo zgodnie z ustawą, to że podatek należy uiścić w kraju siedziby zamawiającego usługę, nie znaczy, że obowiązek ten spoczywa na polskiej firmie.

Podstawą ustawy od towarów i usług jest Dyrektywa VAT, która obowiązuje w każdym kraju UE. Jak wynika z jej zapisów, obowiązek rozliczenia podatku VAT spoczywa na nabywcy usługi. Tutaj mamy do czynienia z tzw. mechanizmem odwrotnego obciążenia (reverse chargé) – czyli mechanizmem przejęcia rozliczenia podatku VAT przez nabywcę. W praktyce wygląda to tak, że agencja, wykonując jakieś usługi na rzecz innego podatnika z zagranicy, wystawia fakturę, ale nie wykazuje w niej podatku VAT.

Podatek VAT na rzecz zagranicznego kontrahenta – szczególne przypadki

Trzeba jednakże pamiętać, że powyższy sposób opodatkowania nie dotyczy wszystkich epizodów świadczenia usług. Szczególne przypadki ustalania miejsca świadczenia usługi dotyczą sprzedaży na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT.

W przypadku transakcji B2B szczególny sposób ustalenia miejsca świadczenia usługi wystąpi dla:

• usługi transportowe (trzy przypadki, w zależności od konkretnej sytuacji),
• usługi związanej z nieruchomościami – miejsce położenia nieruchomości,
• usługi wstępu na imprezy, targi, wystawy – miejsce, gdzie odbywają się targi, wystawy imprezy,
• usługi restauracyjnej i cateringowej – miejsce, w którym jest świadczona usługa,
• usługi krótkoterminowego wynajmu środków transportu – miejscem opodatkowania jest miejsce, w którym pojazd przekazany jest do dyspozycji.

Wynika z tego, że opodatkowanie na rzecz innego podatnika może wystąpić w kraju siedziby kontrahenta (zasada ogólna), w Polsce (np. gastronomia) lub w jeszcze w innym kraju (nieruchomości).

Obowiązki podatnika

Przedsiębiorca przed wykonaniem usługi dla zagranicznego partnera, gdzie rozliczenie podatku VAT nastąpi na podstawie zasady ogólnej (miejsce siedziby usługobiorcy), jest zobowiązany do zarejestrowania się do europejskiego rejestru podatników podatku VAT – czyli VIES. Rejestracji dokonuje w Polsce. Po jej zakończeniu przedsiębiorca otrzyma przedrostek „PL” do swojego numeru NIP, którym powinien się posługiwać we wszystkich przypadkach świadczenia usług na rzecz zagranicznego podatnika.

Podsumowanie

Świadczenie usług na rzecz zagranicznego kontrahenta jest korzystne podatkowo (masz prawo do odliczenia podatku naliczonego, a należnego nie wykazujesz na swoich fakturach). A co istotne, z tego bonusu mogą skorzystać nawet specjaliści działający w formie jednoosobowej działalności gospodarczej.

Sprawdź program do fakturowania Comarch ERP XT i uproszczonej księgowości online dla małych firm i JDG.