Polska: wydarzenia tygodnia 7/2011

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 6/2011

• Komisarz Rehn odwiedzając Warszawę spotkał się z ministrem finansów Jackiem Rostowskim i premierem Donaldem Tuskiem i stwierdził, że nie ma powodu, by Polska miała rok więcej na redukcję deficytu budżetowego do poziomu 3% PKB. Uważa on, że obniżenie przez Polskę deficytu do tego poziomu w 2012 roku jest realne.
• Według szacunków GUS ceny towarów i usług konsumpcyjnych w styczniu wzrosły o 3,8 proc r/r, a w porównaniu z grudniem 2010 r. o 1,2 proc., natomiast żywność i napoje zdrożały o 4,8 proc. r/r. W opinii ministra rolnictwa Marka Sawickiego ceny żywności w 2011 roku nie powinny wzrosnąć o więcej niż 5 proc.
• W styczniu wzrost produkcji przemysłowej wyniósł 10,3 proc. , a dynamika w budownictwie wyniosła 11,2 proc. Wzrastają jednak ceny towarów - tzw. inflacja producenta (wskaźnik PPI) wyniósł w styczniu 6,2 proc.
• Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych w zeszłym roku zamknęła 58 projektów inwestycyjnych, co da w sumie 11 tys. miejsc pracy. Według PAIiIZ w sumie wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce w roku ubiegłym sięgnęła ok. 9-10 mld euro. (w 2009 r. było to niemal 10 mld euro).
• Jeśli utrzymana zostanie obecna składka do OFE, to wg wyliczeń optymistycznych ocen ekspertów Banku Światowego już w 2024 r. nie będziemy musieli dopłacać do systemu emerytalnego z budżetu. Nie mówią oni jednak tego, jak przy zachowaniu dotychczasowych rozwiązań zapanować nad rosnącym długiem publicznym. Nie wiadomo jakie będą w przyszłości realne emerytury, chociaż wg szacunków, w przyszłości będą one bardzo niskie. Szacuje się, że stopa zastąpienia (czyli stosunek ostatniej pensji do pierwszej emerytury) spadnie z obecnych 65 proc. do 40 proc. w 2035 r.
• Polska, Czechy Słowacja i Węgry, a także Niemcy i Austria są zainteresowane budową gazociągu Nabucco, którym do Europy popłynie gaz z Azerbejdżanu. Są też zainteresowane dofinansowaniem przez UE budowy łączników energetycznych z innymi krajami UE, co zmniejszy uzależnienie od importu gazu z Rosji przez Ukrainę.
• W opinii EBC niezbędne są jak najszybsze zmiany prawne dotyczące regulacji i nadzoru SKOK. Zdaniem tej instytucji SKOK powinien być poddany tym samym wymogom wymogom nadzorczym, jakie obowiązują instytucje kredytowe. Musi zostać zwiększona pewność prawna i przejrzystość działalności operacyjnej tej instytucji.
• Rozważa się powiązanie Katowickiego Holdingu Węglowego z Węglokoksem, stąd samodzielne wprowadzenie KHW na giełdę w tym roku nie jest możliwe.
• Hiszpański Santander otrzymał od Komisji Nadzoru Bankowego zgodę na przejęcie od irlandzkiej grupy AIB banku BZ WBK. Bank ten uzyska od Hiszpanów dużą samodzielność, zostanie wyposażony w dodatkowy kapitał i zostanie na giełdzie. Santander za kontrolny pakiet akcji zapłaci 11,7 mld zł.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

O OFE I O ZUS, CZYLI O NASZYCH EMERYTURACH CHŁODNYM OKIEM I Z DUŻEGO DYSTANSU

Rozwiązania prawne i w konsekwencji poziom emerytur to poważny problem dla każdego z nas. Nie ulega wątpliwości, że sytuacja finansów publicznych, obecna zdolność ZUS do wywiązania się z zobowiązań wobec emerytów i dotychczasowa efektywność środków przekazanych do OFE oraz perspektywy dalszego rozwoju sytuacji w tych trzech obszarach zmuszają do poważnej refleksji. Na pewno źle się stało, że w ostatniej dekadzie nie oceniono rezultatów stosowania przyjętych rozwiązań, nie wykonano analiz pozwalających na prognozowanie i nie wprowadzono niezbędnych korekt w pierwotne rozwiązań. Także źle się stało, że obecne dyskusje stały się nieklarowne merytorycznie, że zostały wkomponowane w walkę polityczną, a w konsekwencji przyczyniło się to do poważnej obniżki zaufania do państwa, jego instytucji i rozwiązań prawnych. Niestety niewiele wskazuje na to, że w najbliższym okresie coś zmieni się w tej dyskusji, która powinna zwykłemu obywatelowi stworzyć możliwość do zrozumienia problemu i wyrobienia sobie poglądu w tak istotnej dla niego sprawie.

Podzielam pogląd szefa NBP, że obywatel winien mieć możliwość otrzymania zasadniczych informacji tak, by zrozumieć istotę proponowanych zmian oraz ich konsekwencje, by wyrobić sobie własny pogląd, natomiast szczegóły techniczne winny być rozważane w gronie specjalistów. Przyjęte cele i założenia w tej reformie należy uznać za generalnie słuszne, bo miały one zapewnić utrzymanie równowagi finansów państwa w długiej perspektywie czasowej. Reforma miała też na celu zainteresowanie każdego obywatela wysokością emerytury, dając mu możliwość wpływania na nią długością stażu pracy i wielkością składki, a także zachęcał do pracy unikając angażowanie się w jej wykonywanie w obszarze szarej strefy.Do celów przyjętej reformy należy też zaliczyć obniżenie stopy zastąpienia (tzn. wysokości emerytury w porównaniu z wysokością ostatniego wynagrodzenia), ponieważ istniejące dotąd rozwiązania zwiększałyby obciążenie przyszłych pracowników kosztami utrzymania systemu emerytalnego. Na koniec warto dodać to, że reforma miała pomagać w rozwoju gospodarki, bo tworzyła szczególne fundusze, które stwarzały możliwość finansowania nie tylko długoterminowych inwestycji w infrastrukturze, ale też rozwój nowych technologii. Taki długoterminowy fundusz oszczędnościowy miał do odegrania bardzo dużą rolę w rozwoju potencjału gospodarczego kraju.

Przyjęcie takiego rozwiązania skutkowało obniżką wielkości środków wpływających do istniejącego systemu (ZUS) o kwotę kierowaną do OFE. Tę różnicę planowano pokryć wpływami z prywatyzacji i w koniecznych sytuacjach wpłatami z budżetu. Aby jednak nie było to zbyt uciążliwe dla budżetu i nie przekładało się na szybki wzrost długu publicznego, to reforma miała być połączona z polityką obcinania wydatków budżetowych.

Realia okazały się bolesne, bo prowadzona w dziesięcioleciu polityka prywatyzacyjna nie była konsekwentna, a wpływy z niej często przeznaczano na ratowanie deficytowych firm państwowych, co zmuszało budżet do większych dopłat do FUS i szybszy niż planowano wzrost długu publicznego.

Deficyt budżetowy wymagał finansowania, więc fundusze emerytalne wykorzystały w pierwszej kolejności łatwy sposób inwestowania w papiery skarbowe, uzupełniając swoją politykę lokowaniem pieniędzy w akcje firm giełdowych. Nie został zrealizowany cel, jakim było inwestowanie pieniędzy z OFE w długoterminowe aktywa napędzające rozwój gospodarczy.

Pytanie jest stosunkowo proste: jakie cele chcemy osiągnąć w obecnej sytuacji, jakie działania należy podjąć. Wydaje się, że wprowadzona reforma w długiej perspektywie czasowej jest na pewno sensowna, bo służy długoterminowej stabilności finansów publicznych. Na pewno w dużym zagrożeniu jest dziś budżet. Nie wydaje się, by zmniejszenie wpłaty do OFE o 5 pkt. proc. rozwiązało ten problem. Niezbędne jest aktywne podejście rządu tak do przeglądu i rewizji całego systemu emerytalnego, jak i problemów związanych z wydatkami budżetowymi tak, aby zapewnić bezpieczeństwo finansów publicznych i spełnienie unijnych wymagań. Efekty cięć w wydatkach państwa nie przyniosą od razu oczekiwanego skutku, bo wymaga to przygotowania spójnej koncepcji i czasu na wprowadzenie w życie. Dlatego Wydaje się więc słuszną pojawiająca się w wypowiedziach ekspertów koncepcja, aby na jakiś czas wprowadzić zmiany we wpłatach do OFE. Czas winien być taki, aby nie tylko nie przekroczyć limitu 55% PKB, ale też nieco oddalić go od tej granicy. Może warto poszukać mądrego kompromisu i wyjaśnić społeczeństwu prosto i w zrozumiały sposób koncepcję i spodziewane efekty?....