Europa Środkowa: największe firmy 2013

Przeczytaj także: Europa Środkowa: największe firmy 2012

Wyniki badania wykazują niższy średni wzrost przychodów firm niż przed rokiem w większości krajów regionu. Największe gospodarki rozwijały się wolniej niż w 2012, wpływ na to miała m.in. niska konsumpcja prywatna. Czynnikiem podtrzymującym wzrost gospodarczy w 2013 r. był z kolei eksport wynikający z ożywienia w strefie euro. Najlepiej pod tym względem wypadła Litwa, której 13 spółek zanotowało średni wzrost przychodów na poziomie 6 proc. oraz Rumunia (4,7 proc.). Wzrost spółek rumuńskich częściowo wynikał jednak z aprecjacji leja – średni wzrost w walucie lokalnej wyniósł 3,9 proc. Spółki ukraińskie odznaczyły się znacznym wyhamowaniem średniego tempa wzrostu z 16,2 proc. za 2012 r. do 0 proc. wyrażonych w EUR.

Tak jak przed rokiem, wśród 500 największych firm regionu najwięcej pochodzi z Polski (161). Jednak biorąc pod uwagę okres ostatnich sześciu lat, udział rodzimych firm systematycznie spada - w 2008 r. było to 188 spółek.

„Ma to związek w dużej mierze z procesami konsolidacyjnymi, które dokonały się w tym czasie w ramach polskich przedsiębiorstw, szczególnie w sektorze energetycznym, a także dynamicznym rozwojem firm z innych krajów regionu, jak chociażby Rumunii czy Ukrainy” – tłumaczy Jakub Wojtukiewicz, analityk w Dziale Doradztwa Finansowego Deloitte.

Deloitte dodatkowo analizuje także branże bankową i ubezpieczeniową. W 2013 r. suma aktywów 50 największych banków wzrosła o 2,8 proc., wobec wzrostu o 5,4 proc. w 2012 roku. W aktualnym badaniu spośród 50 analizowanych instytucji finansowych 29 odnotowało wzrost aktywów (rok wcześniej 37). Mediana wzrostu dla wszystkich 50 banków z listy wyniosła 1,3 proc. i była niższa od ubiegłorocznego wzrostu o 4,9 proc. Tak jak w ubiegłym roku najliczniejszą reprezentację wśród banków posiada Polska, której udział w liście wynosi 30 proc. Kolejnymi krajami są Czechy i Węgry z udziałem po 14 proc.

W 2013 r. średni spadek składki przypisanej brutto dla ubezpieczycieli wyniósł 0,8 proc. Jest to spadek drugi rok z rzędu. W 2011 roku odnotowano wzrost w wysokości 1,5 proc. Suma składki przypisanej brutto, ubezpieczycieli uwzględnionych w rankingu, spadła o 3 proc., co świadczy o stagnacji w tym sektorze.

W jakiej sytuacji polska gospodarka jest po 25 latach?

Skumulowany wzrost gospodarczy Polski wyniósł w tym czasie 230 proc. i jest to najlepszy wynik w całym regionie. Z drugiej strony w dalszym ciągu polskie PKB per capita jest dużo niższe od średniej unijnej, a gospodarki środkowoeuropejskie są wyraźnie mniejsze od największych gospodarek Unii Europejskiej. Sytuacji nie poprawia konflikt na Ukrainie i sankcje nałożone na kraje UE przez Rosję. W przypadku Polski embargo wpłynie przede wszystkim na handel mięsem wieprzowym, jabłkami oraz produktami mlecznymi. „W ubiegłym roku polski ekspert do Rosji był wart 10,8 mld USD, z czego łączna wartość towarów objętych embargiem wyniosła 1,1 mld USD. W pierwszej połowie tego roku eksport do Rosji spadł o 10,7 proc, do poziomu 4,4 proc. eksportu ogółem. Znacznie mniej eksportujemy także na Ukrainę” – mówi Patryk Darowski.

Zdaniem ekspertów Deloitte obecna sytuacja geopolityczna sprawia, że największe firmy regionu stoją przed ogromnym wyzwaniem. Dotyczy to szczególnie spółek energetycznych i surowcowych oraz producentów dóbr konsumpcyjnych. Dodatkowo, trwałość głównego czynnika prowzrostowego w krajach Europy Środkowej, czyli eksportu do krajów strefy euro, stoi pod znakiem zapytania, biorąc pod uwagę pogorszenie się nastrojów w Niemczech, o czym świadczą ostatnie odczyty wskaźnika ZEW (wskaźnik sentymentu, który obrazuje nastroje i opinie dotyczące rozwoju sytuacji gospodarczej w Niemczech). Także w Polsce wskaźnik PMI spadał od początku roku i w lipcu osiągnął wartość recesyjną.

„Powstają pytanią, nie tylko czy największe spółki naszego regionu są w stanie przetrwać obecny kryzys, ale czy mają możliwości i potencjał, aby dalej się rozwijać i rosnąć. Atut taniej produkcji przy porównywalnej jakości, jak się wydaje, przestaje wystarczać. Obecne wyniki pokazują, że osiągane wzrosty przychodów to za mało, by myśleć o podbiciu świata, a tym bardziej Europy” – podsumowuje Tomasz Ochrymowicz.