Czym jest i od czego zależy zdolność kredytowa?

Trzy czwarte Polaków w wieku 18-64 lat zaciągnęło przynajmniej raz kredyt lub pożyczkę. Ponad jedna trzecia (35%) deklaruje, że często korzysta z takich usług. Dla 44% konsumentów aktywnych zawodowo główną przyczyną pożyczania pieniędzy jest zbyt wysoka kwota, jaką trzeba przeznaczyć na produkt. Najczęstszym powodem zaciągania pożyczek jest zakup sprzętu RTV i AGD (43%) oraz remont mieszkania (31%). Trochę mniej osób korzysta z tej opcji, gdy chce kupić samochód (28%) oraz mieszkanie (16%). Najwięcej pożyczkobiorców korzysta z kredytów w banku (75%), mniej konsumentów wybiera zobowiązania ratalne w sklepie (20%) oraz instytucje pożyczkowe (13%).

Zdolność kredytowa – co to jest?

Oficjalna definicja zdolności kredytowej jest określona w ustawie Prawo Bankowe. W art. 70 znajduje się następujący zapis: „Bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy. Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie”. Kredytobiorca ma obowiązek przekazać instytucji finansowej dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny zdolności kredytowej.

Zdolność kredytowa oznacza predyspozycje do całkowitej spłaty zobowiązania wraz ze wszystkimi kosztami dodatkowymi, zgodnie ze wskazanymi w umowie terminami i parametrami. Zdolność kredytowa oznacza maksymalną kwotę, jaką pożyczkodawca jest w stanie pożyczyć klientowi na określonych warunkach.

Od czego zależy zdolność kredytowa?

Zdolność kredytowa zależy od szeregu czynników, które sprawdza instytucja finansowa przed podjęciem decyzji o udzieleniu finansowania klientowi.

Pierwszym weryfikowanym przy analizie zdolności kredytowej parametrem są dochody klienta oraz jego sytuacja finansowa. Następnie sprawdzana jest forma zatrudnienia pożyczkobiorcy lub rodzaj prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Dla zdolności kredytowej istotny jest także okres zatrudnienia oraz czas funkcjonowania firmy. Pożyczkodawca zweryfikuje również inne zobowiązania finansowe posiadane i spłacane przez pożyczkobiorcę. W tej kategorii sprawdzane są limity w kontach, karty kredytowe oraz alimenty. Dla instytucji finansowej ważna jest historia kredytowa, czyli ocena spłaty innych zobowiązań w przeszłości i możliwe opóźnienia w spłatach rat pożyczek. Dodatkowo istotne są miesięczne koszty utrzymania, wiek pożyczkobiorcy, stan cywilny, wykształcenie, staż pracy, wykonywany zawód oraz liczba osób w gospodarstwie domowym.

Forma zatrudnienia – ważny element zdolności kredytowej

Maksymalna wartość zobowiązania, jaką może otrzymać pożyczkobiorca, wnioskując o finansowanie, zależy przede wszystkim od wysokości dochodów oraz formy i okresu zatrudnienia.

W Polsce najpopularniejsze są trzy formy zatrudnienia:

• Umowa o pracę – najczęściej wnioskując o pożyczkę, klient powinien posiadać umowę trwającą co najmniej od trzech miesięcy. Najlepiej, jeśli jest ona zawarta na czas nieokreślony. Przy określaniu zdolności kredytowej instytucja finansowa bierze pod uwagę średnie wynagrodzenie z ostatnich trzech miesięcy.
• Umowa zlecenia i umowa o dzieło – na podstawie zatrudnienia w takiej formie pożyczenie pieniędzy bywa trudniejsze (szczególnie w przypadku kredytów w banku), ponieważ niektóre instytucje finansowe bardziej rygorystycznie podchodzą do tego typu umów. Klient zatrudniony w ten sposób musi wykazać, że dochód uzyskiwany z ich tytułu otrzymuje przynajmniej od dwunastu miesięcy. Dodatkowo umowa w dniu składania wniosku musi być zawarta na co najmniej trzy miesiące do przodu.
• Działalność gospodarcza – zwykle musi być prowadzana od co najmniej 12 miesięcy, w niektórych bankach wymagany jest jeszcze dłuższy okres funkcjonowania firmy (nawet 24 miesiące). Dodatkowo przedsiębiorca musi przedstawić dokumenty potwierdzające dochody – może to być deklaracja podatkowa PIT, karta podatkowa, księga przychodów i rozchodów. Firmy pożyczkowe są tu zdecydowanie mniej restrykcyjne.

Pożyczka a zdolność kredytowa

Zdolność kredytowa jest istotnym czynnikiem przy pożyczaniu pieniędzy przez instytucje finansowe. Najbardziej restrykcyjnie jest ona sprawdzana w banku – klienci z niską zdolnością kredytową nie mają szansy otrzymać kredytu. Mniej wymagające pod względem zdolności kredytowej są instytucje pożyczkowe działające w Internecie, co nie znaczy, że nie sprawdzają one zdolności kredytowej.

– Każda wiarygodna i rzetelna firma pożyczkowa sprawdza wiarygodność osoby wnioskującej o pożyczkę – przypomina ekspert marki VIVUS. – W ten sposób pożyczkodawca nie tylko zabezpiecza własne interesy, ale i chroni klienta przed nadmiernym zadłużeniem. Dzięki badaniu wiarygodności klienta spada ryzyko pożyczkodawcy, a więc pożyczka może być tańsza. Do tego trzeba dodać, że wnioskując o udzielenie pożyczki na dowód osobisty, często wystarczy deklaracja wysokości zarobków. Nie trzeba zatem dostarczać żadnych zaświadczeń. W VIVUS wystarczy seria i numer dowodu osobistego, żeby złożyć wniosek o pożyczkę – podkreśla ekspert.

Zdolność kredytowa jest sprawdzana przed udzieleniem pożyczki lub kredytu. Instytucja finansowa potwierdza możliwości pożyczkobiorcy do spłaty pożyczki wraz z odsetkami. Niska zdolność kredytowa może doprowadzić do tego, że wniosek o pożyczenie pieniędzy zostanie odrzucony.