Rząd USA sparaliżowany. Nie ma budżetu

Przeczytaj także: Obama ponownie prezydentem USA

Budżet Stanów Zjednoczonych stał się w ciągu ostatnich tygodni kartą przetargową w walce o zawieszenie lub odwołanie nowego prawa dotyczącego ubezpieczeń zdrowotnych, wprowadzającego pewien rodzaj powszechnych ubezpieczeń, połączony z karą dla tych którzy nie chcą się ubezpieczać, choć mają na to środki. Reforma ma na celu objęcie ubezpieczeniem (w części przypadków dofinansowywanym ze środków publicznych) dotychczas nieubezpieczonych obywateli USA, których jest ponad 50 milionów.

Założeniom reformy sprzeciwiają się republikanie, wskazując że zmuszanie ludzi do ubezpieczania się (poprzez "karne" podniesienie podatków dla osób odmawiających) jest zamachem na wolności obywatelskie. W podobny sposób oceniają wprowadzenie obowiązku ubezpieczania wszystkich chętnych przez firmy (w Stanach Zjednoczonych nie funkcjonuje publiczny system ubezpieczeń, można wykupić polisę wyłącznie w prywatnych firmach ubezpieczeniowych). Do tej pory polisy można było odmówić na przykład osobom już przewlekle chorym.

Brak nawet prowizorycznego budżetu oznacza, że od dziś trwać będzie paraliż instytucji federalnych. Pracownicy zostaną w większości wysłani na przymusowe urlopy, zaś ci którzy muszą pozostać w pracy żeby zapewnić ciągłość działania, będą mieli zawieszone wypłaty wynagrodzenia. Jedynym wyjątkiem jest wojsko - wczoraj kongresmeni jednogłośnie przegłosowali utrzymanie wypłat dla żołnierzy. Będzie też działała rządowa darmowa opieka medyczna dla seniorów i najbiedniejszych, a bezrobotni i klienci opieki społecznej powinni otrzymać zasiłki. Niestety, instytucje charytatywne dotowane przez rząd, nie otrzymają pieniędzy - nie będą więc mogły na przykład wydawać posiłków dla seniorów. W dalszej perspektywie środków budżetowych zostaną pozbawione także matki małych dzieci i weterani wojenni - twierdzi Biały Dom.

Zamknięte zostaną natomiast parki narodowe, państwowe muzea, ogrody zoologiczne. Nie będzie działała duża część instytucji - na bezpłatne przymusowe urlopy zostali wysłani między innymi pracownicy agencji rządowych, NASA czy cywile zatrudnieni w Pentagonie. Za kilka tygodni mogą nastąpić także utrudnienia w działaniu sądów, a już teraz znacząco ograniczono różnego rodzaju kontrole, w tym skarbowe i sanitarne. Jednakże przeciętny obywatel USA (nie pracujący w instytucji federalnej) nie odczuje w wysokim stopniu uciążliwości obecnej sytuacji - większość spraw jest bowiem załatwiana na poziomie hrabstwa czy stanu, a ich administracje działają bez przerwy.

Amerykanie nie po raz pierwszy przeżywają kryzys związany z nieuchwaleniem w porę budżetu. 17 lat temu paraliż instytucji rządowych trwał trzy tygodnie i kosztował budżet federalny blisko półtora miliarda dolarów.

Trudno przewidzieć jak długo potrwa obecna patowa sytuacja, wczoraj prezydent Obama stanowczo odmówił jakichkolwiek działań zmierzających do uchylenia lub odłożenia w czasie reformy. Część z jej zapisów właśnie wchodzi w życie.