eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plWiadomościPublikacje › Bankowość islamska: na czym polega?

Bankowość islamska: na czym polega?

2013-06-26 09:51

Bankowość islamska: na czym polega?

Na czym polega bankowość islamska? © Yantra - Fotolia.com

Po tym, jak finansowy system świata zachodniego rozsypał się jak domek z kart, zaczęto szukać dla niego alternatywy. Niektórzy zwrócili wtedy uwagę na bankowość islamu, która faktycznie jest inna niż znany nam do tej pory model. Na czym ona polega?

Przeczytaj także: Bank jak urząd

Banki islamskie nie mogą kreować pieniędzy, tak jak czynią to banki europejskie. Islamskie odziały banków otwierają największe grupy finansowe.

Czy prywatne przedsiębiorstwo może stawiać wspólne dobro ponad swój zysk w czasach obecnych? Czy religia i moralność mogą przewyższać racje ekonomiczne? I czy bankowość islamska może być receptą na trwający wciąż kryzys? – zastanawiają się analitycy i ekonomiści świata zachodniego. Wiele osób twierdzi (szczególnie tych, którzy w wyniku finansowego krachu ponieśli bolesne straty), że warto rozważyć alternatywne podejście do pieniędzy, szczególnie w perspektywie niedawnego tsunami, które nawiedziło światowe rynki. Na czym miałoby ono polegać? Otóż świat w coraz większym stopniu skupia uwagę na bankach i dotyczy to zarówno krajów rozwiniętych, jak i nierozwiniętych, a związane jest to z coraz częstszymi kontaktami pomiędzy obywatelami a bankami oraz z rosnącym wpływem banków na gospodarkę. Jeśli przyjrzeć się uważniej statystykom, to zauważymy, że potencjał finansowy niektórych instytucji dorównuje już potencjałowi danego kraju, a niekiedy nawet go przewyższa.

Finanse po islamsku

Pierwsze banki islamskie powstały w latach sześćdziesiątych XX w., jednak dopiero w latach siedemdziesiątych rozszerzyły swoją działalność i obecnie oferują pełny wybór usług. Od tego momentu, z roku na rok, liczba banków islamskich rosła, i to nie tylko w krajach islamskich, ale także poza ich granicami. Zjawisko to szybko zachęciło banki handlowe (czyli nieislamskie) do utworzenia specjalnych wydziałów funkcjonujących zgodnie z zasadami działania banków islamskich. Jednocześnie zrodziło się pytanie, czy banki islamskie mogą być alternatywą dla banków handlowych, czy też, oferując usługi różniące się od oferowanych przez inne banki, tworzą zupełnie nową jakość.

„Zwolennicy banków islamskich uważali banki handlowe za instytucje działające na zasadach lichwiarskich, a to uniemożliwiało muzułmanom utrzymywanie jakichkolwiek z nimi kontaktów. Należy wyjaśnić, że prawo kanoniczne islamu zabrania lichwy, a pobieranie odsetek od kapitału zarówno przez bank, jak i przez jego klientów uważane jest za lichwiarstwo. Ten charakterystyczny sposób działalności bankowej, tak odmienny od sposobu działania banków handlowych, godny jest poznania” – ocenia Narodowy Bank Polski.

Finansowi eksperci tłumaczą, że bankowość islamska jest bardzo młodym i rozwijającym się systemem finansowym, a wszystko zapoczątkował egipski bank w 1963 r., który jako pierwszy zdecydował się świadczyć usługi bankowe zgodnie z religią islamską.

„W latach siedemdziesiątych coraz więcej instytucji zaczęło działać w tej formule i wciąż otwierają kolejne placówki. Istnienie nowego systemu przez niespełna 50 lat to bardzo krótki okres zważywszy na fakt kilkuwiekowej działalności tradycyjnej dla nas bankowości. Nie dziwi więc stwierdzenie, że system Bliskiego Wschodu ma duże szanse na rozwój, m.in. dzięki bezstratnemu przejściu przez światowy kryzys” – mówi Marcin Zienkiewicz, analityk Comperia.pl.

fot. Yantra - Fotolia.com

Na czym polega bankowość islamska?

Największym wyzwaniem dla bankowości tamtego regionu jest zakaz lichwy, czyli pożyczania pieniędzy na wysoki procent. Reguła ta ma na celu zapewnienie sprawiedliwości społecznej i braku wyzysku.


Bankowość bez lokat

Podstawowym fundamentem działalności nowego systemu ma być religia islamska i jej zasady, które ingerują zarówno w duchowe, jak i świeckie życie każdego muzułmanina – wszystko musi być zgodne z szariatem, czyli zasadami prawa muzułmańskiego. A ono niesie poważne obostrzenia w przypadku sektora bankowego.

„Największym wyzwaniem dla bankowości tamtego regionu jest zakaz lichwy, czyli pożyczania pieniędzy na wysoki procent. Reguła ta ma na celu zapewnienie sprawiedliwości społecznej i braku wyzysku. W przypadku konfrontacji osoby z pomysłem i osoby z kapitałem, to kapitałodawca ma przewagę i według islamu przekazanie funduszy powoduje transfer kapitałobiorcy do nielicznych, bogatych osób, które zyskują kosztem innych. A to jest jawną niesprawiedliwością” – twierdzi Marcin Zienkiewicz i dodaje, że jeszcze cięższym przewinieniem jest pożyczanie cudzych pieniędzy na procent, a tak przecież działają zachodnie, a więc i nasze banki.

Kolejną zasadą jest brak możliwości sprzedaży i handlu czymś, czego się nie posiada. Sprawia to, że banki islamskie nie mogą kreować pieniędzy, tak jak czynią to banki europejskie. Ponadto zasada ta nie pozwala na zadłużanie się instytucjom. Warto także zaznaczyć, że pieniądz według muzułmanów nie jest wartością samą w sobie, czego konsekwencją jest niemożność osiągania zysku tylko w wyniku obracania nim. W związku z tym działalność spekulacyjna również nie ma racji bytu.

Eksperci zachodni uważają, że zasady Koranu mocno ograniczają znaną nam działalność banków, a brak możliwości oferowania lokat, wszelkiego rodzaju kredytów, kreacji pieniądza zastanawiają. Czym w takim razie zajmują się banki islamskie?

„Odpowiedź może wydawać się nieco utopijna. Otóż nadrzędnym celem banków islamskich nie jest osiągnięcie zysków, lecz dbanie o rozwój społeczeństwa i zwiększenie dobrobytu. Początkowo bankowość islamska opierała się na trzech podstawowych zadaniach: kupno i sprzedaż towarów po cenach niższych od rynkowych, oferowanie nieoprocentowanych pożyczek, jak i wypłata zasiłków i emerytur dla osób pozbawionych tych świadczeń oraz przyjmowanie jałmużny na cele dobroczynne” – dodaje Zienkiewicz.
Przeczytaj także: Po co nam unia bankowa? Po co nam unia bankowa?

 

1 2 3

następna

oprac. : Leszek Sadkowski / Gazeta Bankowa Gazeta Bankowa

Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: