Etyka w biznesie: brakuje specjalistów

Przeczytaj także: Rynek pracy: nadszedł kryzys zaufania

75% przedstawicieli firm - specjalistów i menedżerów - uważa, że firmy w Polsce często lub wręcz bardzo często łamią zasady etyczne. Zgodnie z definicją międzynarodowej normy SA8000, odnoszącej się do miejsca pracy oraz standardów etycznych w łańcuchu dostaw, zasady te dotyczą m.in. godzin pracy, wynagrodzenia, dyskryminacji, BHP, jak również systemów zarządzania i praktyk dyscyplinujących. W tym kontekście tylko 2% badanych stwierdziło, że zasady w tych obszarach nigdy nie są łamane w Polsce.

Respondenci mogli wskazać na naganne zachowania, jakie zaobserwowali w swoich firmach. I choć zdecydowanie lepiej oceniali sytuację we własnej firmie niż ogólnie na rynku, to i tak wskazywali na liczne nieetyczne zachowania w swoim miejscu pracy. Do często wymienianych należą nadużywanie zwolnień chorobowych przez pracowników i wykorzystywanie sprzętu firmowego do celów prywatnych – ten problem dostrzegło w swoich firmach odpowiednio 24% i 36% respondentów. Równocześnie bardzo niewiele osób wskazało na takie zjawiska, jak molestowanie seksualne (1%), dyskryminację (3%) czy korupcję i łapówkarstwo (4%). Dużo bardziej powszechne są np. mobbing – 9% wskazań i kradzieże – 13% wskazań.

Etyczny zawód przyszłości

Brak odpowiedniej osoby, która mogłaby się zająć zagadnieniami związanymi z etyką w organizacji oraz brak kompetencji w tym zakresie to dla prawie 70% respondentów główne przyczyny, dla których firmy nie prowadzą działań w zakresie podnoszenia i przestrzegania standardów etycznych. Jednocześnie tylko nieco ponad 1% stwierdziło, że firmy nie powinny zajmować się tym zagadnieniem. Inne wskazywane bariery to, m.in. wielkość firmy, brak czasu, brak odgórnych zaleceń, nieświadomość kierownictwa czy obecna sytuacja gospodarcza.

Sprzedaż „pod ostrzałem”

Najbardziej narażeni na niewłaściwe zachowania w przedsiębiorstwach są pracownicy sprzedaży oraz zakupów (odpowiednio 35% i 30% wskazań). To właśnie w tych działach najczęściej dochodzi do dylematów dotyczących przyjmowania podarunków lub wyboru odpowiedniej oferty dotyczącej współpracy z klientami oraz dostawcami. Na trzecim miejscu badani wskazali zarządy (15%).

- W praktycznym podejściu do zarządzania ryzykiem w zakresie etyki w miejscu pracy, firmy powinny skoncentrować się przede wszystkim na pracownikach działu sprzedaży i zakupów. Tym bardziej, że to właśnie pracownicy działu sprzedaży wskazali siebie jako grupę najbardziej narażoną na ryzyko nieetycznych zachowań, co nie miało miejsca w przypadku pracowników innych działów – komentuje Robert Sroka, CSR Project Leader w Crido Taxand.

- Ryzyka reputacyjne są identyfikowane jako jedne z najważniejszych dla firm, zwłaszcza w dobie przenoszenia sporej części działalności marketingowej i sprzedażowej do Internetu. Skoro 75% respondentów uważa, że firmy w Polsce łamią często lub bardzo często zasady etyczne to znaczy, że istnieje potrzeba zwrócenia szczególnej uwagi na praktyki firm w zakresie etyki biznesu oraz na komunikowanie tych praktyk do społeczeństwa. Bez konkretnych działań podejmowanych przez firmy w tym zakresie negatywny obraz polskiego biznesu szybko się nie poprawi – dodaje Robert Sroka z Crido Taxand.

Informacje o badaniu
Badanie „Potrzeby pracodawców i pracowników w zakresie HR w kontekście etyki w miejscu pracy” zostało przeprowadzone w ramach projektu „Nowe rozwiązania w zarządzaniu HR kluczem do wzrostu adaptacyjności polskich przedsiębiorstw” realizowanego przez Pracodawców RP, Crido Taxand i ICAN Institute. Głównym celem projektu jest podniesienie wiedzy i kompetencji pracowników polskich przedsiębiorstw w zakresie etycznego zarządzania zasobami ludzkimi oraz ryzykami etycznymi w łańcuchu dostaw w oparciu o międzynarodową normę SA8000 (odnoszącą się do miejsca pracy i łańcucha dostaw) oraz opracowanie i upowszechnienie wspomagającego w tym narzędzia. Projekt jest finansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Badanie składało się z części ilościowej i jakościowej, przeprowadzone zostało w okresie listopad 2012 – kwiecień 2013 . W badaniu ilościowym udział wzięło 1737 respondentów – specjaliści i menedżerowie, przy czym po odrzuceniu niepełnych odpowiedzi, do analizy wybrano 767 kwestionariuszy.