Polski konsument w czasie kryzysu

Przeczytaj także: Polski konsument odpowiedzialny na niby

Badania etnograficzne „Współczesne praktyki zakupowe” zostały przeprowadzone na zlecenie Carrefour Polska przez zespół badawczy pod kierunkiem pani prof. Anny Malewskiej-Szałygin z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego. Carrefour zainicjował badanie, aby poznać konsumentów i jak najlepiej odpowiedzieć na ich potrzeby oraz propagować współpracę biznesu z nauką i zastosowanie badań etnograficznych w biznesie.

Badanie w postaci wywiadów i obserwacji zostało przeprowadzone w marcu i kwietniu 2013 roku w pięciu miastach w trzech regionach Polski: mazowieckim (Warszawa), wielkopolskim (Poznań i Gniezno) oraz śląskim (Bytom i Katowice). W każdym z miast przebadano cztery rodziny. Wybrane zostały trzy regiony społecznie uważane za odmienne ze względów na wielowiekowe różnice, dotyczące rozwoju gospodarczego i polityczno-społecznego. Rzeczywista specyfika regionalna jest często wyolbrzymiana w dyskursach potocznych. Jednym z celów badania było krytyczne odniesienie się do tych stereotypów.

Zakupy doskonale odbijają cały skomplikowany system powiązań. W efekcie udział w planowaniu, odbywaniu i rozpakowywaniu zakupów, śledzenie banalnych, codziennych lub cotygodniowych czynności, okazało się świetnym źródłem wiedzy o sprawach kluczowych takich jak wizja jednostki, jej niesytuowanie społeczne, jej system wartości. Tego rodzaju przekonania i poglądy stanowią system sterujący wyborami konsumentów. Znajomość tego systemu sterującego pozwala na zrozumienie oraz, w pewnej mierze, na przewidywanie zachowań konsumentów – mówi prof. Anna Malewska-Szałygin z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego.

Strategie zakupowe i zachowania konsumenckie Polaków różnią się w zależności od regionu kraju, w Warszawie czas to pieniądz - szybkość i wygoda zakupów stawiane są ponad atrakcyjnością promocji, wielkopolskie zarządzanie budżetemi aprowizacją to sztywny podział ról: jedno z małżonków zajmuje się zakupami i gotowaniem, drugie kontroluje domowe finanse. Na Śląsku ceni się jakość i solidność niemieckich produktów, za zakupy odpowiedzialne są zwykle kobiety.

Z badań UW na zlecenie Carrefour wynika, że polscy konsumenci stosują różne strategie oszczędzania: zakupy w tańszych sklepach, wyszukiwanie promocji, korzystanie z programów lojalnościowych (szczególnie popularna jest karta seniora) oraz nabywanie produktów marki własnej. Badani oszczędzają też poprzez praktyki proekologiczne: ograniczenie zużycia wody i energii za pomocą oszczędnej zmywarki, krótkiego prysznica, gaszenia światła itp. Zainspirowane przez Carrefour badania wykazały, że niektórzy konsumenci przywiązują dużą wagę do ekonomii czasu. Mieszkańcy stolicy wliczali czas i koszt dojazdu do sklepu jako element całkowitej ceny zakupów.

Wyniki badań etnograficznych "Współczesne praktyki zakupowe"

Badania etnograficzne należą do badań jakościowych, które znacznie różnią się od metod ilościowych, określających parametry liczbowe. Etnografia dąży do odpowiedzi na pytanie „dlaczego”, pozwalając przedstawić pogłębiony portret badanych i poznać ukryte, jednostkowe mechanizmy ich działań.

Badania etnograficzne „Współczesne praktyki zakupowe” zostały przeprowadzone na zlecenie Carrefour Polska przez zespół pod kierunkiem pani prof. Anny Malewskiej-Szałygin z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego. Carrefour zainicjował badanie, aby poznać konsumentów i jak najlepiej odpowiedzieć na ich potrzeby oraz propagować współpracę biznesu z nauką i zastosowanie badań etnograficznych w biznesie.

Badanie w postaci wywiadów i obserwacji zostało przeprowadzone w marcu i kwietniu 2013 roku w pięciu miastach w trzech regionach Polski: mazowieckim (Warszawa), na Wielkopolsce (Poznań i Gniezno) oraz na Śląsku (Bytom i Katowice). W każdym z miast przebadano cztery rodziny.

Warszawa: czas to pieniądz

Strategie zakupowe i zachowania konsumenckie Polaków różnią się w zależności od regionu kraju. Warszawiacy woleli zaoszczędzić czas niż pieniądze, ponad promocje przedkładali wygodę i szybkość zrobienia zakupów w jednym sklepie. Zakupy miały podkreślać ich filozofię życiową i często były negocjowane z dzieckiem.

Wielkopolskie zarządzanie budżetem

W badanych rodzinach z Wielkopolski panował sztywny podział ról: jedno z małżonków zajmowało się zakupami i gotowaniem, drugie kontrolowało domowe finanse. Klienci z Wielkopolski wybierali kilka miejsc zakupów i nie wliczali czasu ani opłaty za paliwo do ceny kupionych produktów.

Śląska jakość i solidność

Na Śląsku w większości rodzin to kobieta była jedyną osobą odpowiedzialną za zakupy i opiekę nad domem i dziećmi. Mężczyźni angażowali się w zakupy tylko niektórych produktów. Ślązacy rozpieszczali zakupami młodsze dzieci, jednak starsze dzieci partycypowały w kosztach utrzymania rodziny. Konsumenci ze Śląska cenili niemieckie produkty jako solidne, smaczne lub skuteczne.