Rynek pracy potrzebuje starszych

Przeczytaj także: Zatrudnienie pracownika 50+ opłacalne

Jakie działania mogą podjąć przedsiębiorcy, aby jak najdłużej zatrzymać osoby 50+ w pracy?

W perspektywie najbliższych 10-20 lat pracodawcy będą musieli zmierzyć się z problemem silnego spadku podaży pracy w Polsce. Jak prognozuje GUS w okresie 2010-2035 ludność w wieku produkcyjnym zmaleje w Polsce o przeszło 4 mln osób, z czego największy spadek przypadnie na lata stosunkowo najbliższe. W efekcie za 9 lat potencjalne zasoby pracy w grupie osób w wieku 24-26 lata będą mniejsze o blisko 1/3, a w wieku 25-34 lata o prawie 1/5. Jednocześnie w Polsce w przedziale wiekowym między 55 a 64 lata pracuje zaledwie 39,6% osób. (Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności, III kwartał 2012 r.).

Wspomniane wyżej zmiany demograficzne spowodują, że przedsiębiorcy będą musieli skupić się na opóźnieniu exodusu dojrzałych pracowników, których umiejętności i wiedza poparta wieloletnim doświadczeniem są dla firmy bardzo cenne. Tym samym, jeśli osoba w starszym wieku postanawia opuścić miejsce pracy (gdy staną przed nią inne możliwości lub może odejść na wcześniejszą emeryturę), pracodawca bez wątpienia ponosi stratę w postaci utraty dużego potencjału intelektualnego, jakim dysponuje pracownik. Dlatego tak ważne jest skoncentrowanie się na starszych pracownikach i ich potrzebach oraz opracowanie dla nich różnorodnych rozwiązań i ścieżek zawodowych mających na celu zatrzymanie ich w pracy. Wielu ekspertów sugeruje, że takie rozwiązania powinny być adresowane do pracowników już od 45 roku życia.

Mając świadomość zagrożeń demograficznych przyjrzyjmy się, jakie skuteczne działania mogą podjąć pracodawcy, aby jak najdłużej zatrzymać w pracy dojrzałe pokolenie? Co zrobić, by nie dopuścić do utraty cennego dla firmy potencjału, jaki posiadają starsi pracownicy?

Idea zarządzania wiekiem

Jednym z najważniejszych rozwiązań mających na celu zatrzymanie osób starszych na rynku pracy jest promowanie wśród pracodawców idei zarządzania wiekiem. W Polsce koncepcja ta jest ciągle tematem nowym, nie do końca rozpoznanym. Aby upowszechnić wiedzę o mechanizmach zarządzania wiekiem Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości w ramach projektu „Z wiekiem na plus - szkolenia dla przedsiębiorców” opracowała „Wstępne standardy zarządzania wiekiem w przedsiębiorstwach”.

Zarządzanie wiekiem to zestaw działań wewnątrz przedsiębiorstw i instytucji, które pozwalają racjonalnie wykorzystywać posiadane zasoby ludzkie, w tym pracowników w wieku starszym. Specyfiką zarządzania wiekiem jest podejście nastawione na pracowników dojrzałych czy też szerzej - na potrzeby i możliwości pracowników w różnym wieku.

Włączenie zarządzania wiekiem do praktyki zarządzania zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwie wymaga wdrożenia konkretnych działań zwiększających wydajność pracy starszych pracowników, a tym samym przynoszących firmom korzyści z ich zatrudniania. Wachlarz tych działań jest bardzo szeroki - mogą dotyczyć różnych faz zatrudnienia pracownika (od etapu rekrutacji po odejście z pracy); mogą odnosić się do samego pracownika (zdolności mentalnych i fizycznych do wykonywania danej pracy), ale również otoczenia pracownika (kształtowanej przez pracodawcę organizacji pracy). Działania te można pogrupować w następujące obszary zarządzania wiekiem:

• Rekrutacja i selekcja
• Kształcenie ustawiczne
• Rozwój kariery zawodowej
• Elastyczne formy pracy
• Ochrona zdrowia oraz projektowanie stanowisk pracy
• Przesunięcia pomiędzy stanowiskami
• Zakończenie zatrudnienia i odejście na emeryturę

W ramach każdego obszaru zdefiniowane zostały narzędzia, z których można wybrać tylko takie, które są dobrze dostosowane do potrzeb danego przedsiębiorstwa. Przyjrzyjmy się dokładnie, jakie przykładowe działania można zastosować w ww. obszarach.