Świat: wydarzenia tygodnia 22/2012

Przeczytaj także: Świat: wydarzenia tygodnia 21/2012

• Z raportu Central & Eastern Europe Development Institute wynika, że w ciągu ostatnich 5 lat chińska gospodarka wzrosła o ok. 60 proc. (jest to o połowę więcej niż wzrost w całej Azji. W tym samym okresie gospodarki państw wysokorozwiniętych zanotowały zaledwie 3-proc. wzrost. Chińskie inwestycje zagraniczne rosły zaś w latach 2007-2011 w tempie średnio 12 proc. rocznie.
• Hongkong na pierwszym miejscu, a potem USA na drugim są najbardziej konkurencyjnymi krajami na świecie. W czołówce rankingu znalazły się takie państwa jak: Szwajcaria, Singapur, Szwecja, Kanada, Tajwan, Norwegia, Niemcy i Katar. Na 59 państw uczestniczących w tych analizach Polska znalazła się na 34. miejscu. Autorzy przygotowujący ten ranking, brali pod uwagę aż 329 kryteriów.Warto tu dodać, że Chiny zajęły 23 a Indie 32 miejsce.Kraje europejskie będące w głębokim kryzysie gospodarczym zajęły odległe miejsca Hiszpania-39, Portugalia 41, a Grecja 58 miejsce.
• Chińsko-japońska wymiana handlowa będzie możliwa w jenach i juanach, bez wcześniejszego przeliczania na dolary. To nie tylko nowy impuls dla wymiany handlowej (bo obniżone będą koszty transakcji, ale też mniejsze będzie ryzyko walutowe). Chiny i Japonia to co do wielkości PKB druga i trzecia gospodarka w świecie. Należy to także traktować jako silne uderzenie w światową pozycję amerykańskiej waluty, jako waluty rezerwowej. Warto tu dodać, że na początku roku Japonia zapowiedziała kupowanie chińskich obligacji rządowych...
• Chiny, budowę swojej pierwszej elektrowni jądrowej rozpoczęły w 1994 roku. Światowe Stowarzyszenie Nukleoniczne (World Nuclear Association) opublikowało informację, że Chiny teraz budują w centrum kraju 25 reaktorów, a zamierzają rozpocząć budowę kolejnych 27.
• Ostatnio, po niezbyt udanej zeszłorocznej konferencji klimatycznej w Durbanie, uzgodniono przedłużenie ważności Protokołu z Kioto (umowa o redukcji emisji gazów cieplarnianych), który wygasa w bieżącym roku. Planowane jest zawarcie do 2015 roku nowego paktu klimatycznego, który miałby wejść w życie do 2020 roku. W ostatnich dniach przedstawiciele 180 krajów uzgodnili plan dalszych prac nad nowym traktatem.
• Według amerykańskiego Departamentu Handlu Produkt Krajowy Brutto USA wzrósł w I kw.2012 roku o 1,9 proc. r/r.
• Produkcja przemysłowa w Japonii w kwietniu 2012 r. wzrosła o 0,2 proc.m/m i o 13,4 proc. r/r, po wzroście w marcu o 1,3 proc. m/m i o 14,2 proc. r/r.
• Według amerykańskiego Departamentu Pracy stopa bezrobocia w USA w maju 2012 roku wyniosła 8,2 proc. wobec 8,1 proc. w kwietniu.
• Irak przygotowuje pierwszą od 2003 roku aukcję licencji na eksplorację złóż ropy i gazu ziemnego. Tym razem inwestorom oferuje się możliwość dostępu do piątych co do wielkości rezerw na świecie. Irak oferuje prawo do wiercenia na 12 obszarach (7 dla ropy, 5 dla gazu) o powierzchni 80700 km kwadratowych. Według szacunków znajduje się tam 29 mld metrów sześciennych gazu i 10 mld baryłek ropy. W trakcie poprzednich trzech aukcji od 2003 r. Irak sprzedał kontrakty dotyczące pól naftowych już odkrytych lub już eksploatowanych. Przyznano wówczas 15 licencji. Licencję na największe pole Rumaila otrzymała BP i China National Petroleum. Natomiast Exxon Mobil eksploatuje złoże West Qurna-1 wspólnie z Shellem. Obecnie Irak wydobywa około 3 mln baryłek ropy dziennie.
• Kwietniowa stopa bezrobocia w Japonii wzrosła do 4,6 proc. (wobec 4,5 proc. w marcu). Licząc r/r sprzedaż wzrosła o 5,8 proc., po wzroście w marcu o 10,3 proc.
• Według długoterminowych prognoz Międzynarodowej Agencji Energetyki USA zwiększając wydobycie gazu łupkowego wyprzedzi Rosję w produkcji gazu. Do światowej rywalizacji włączą się też Indie, Kanada, Australia i Indonezja. MEA przewiduje, że wzrost wydobycia gazu łupkowego spowoduje spadek zapotrzebowania na rosyjski gaz (wysokie ceny) i zmusi do obniżki obecnie wysokich cen kontraktowych.
• GM przez 76 lat był liderem na rynku firm motoryzacyjnym. W 2008 roku GM został wyprzedzony przez Toyotę. Po awarii elektrowni atomowej w Fukushimie japoński koncern stracił prowadzenie, a na pierwsze miejsce powrócili Amerykanie sprzedając ponad 9 mln sztuk samochodów. Obecnie rynek samochodowy szacuje się na 62 mln szt.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CO DALEJ Z GOSPODARKĄ AFRYKI?

W ostatnich latach analitycy zajmujący się Afryką, wiązali wiele nadziei z szybkim rozwojem gospodarki tego kontynentu. Uważali, że będzie się ona rozwijać szybciej, niż gospodarka światowa. W ubiegłym roku te nadzieje zostały wzmocnione rozpoczęciem się procesu przemian politycznych (praktycznie rewolucyjnych) w krajach Afryki Północnej. Od tych wydarzeń minął rok i warto zastanowić się jak wygląda dziś gospodarka afrykańska i jakie są jej perspektywy...

Afrykę zamieszkuje dziś ok. 900 mln ludzi i ma ona najwyższy na świecie przyrost naturalny. W konsekwencji jest więc ona "najmłodszym" kontynentem na Ziemi (dzieci w wieku 0-14 lat stanowią ok. 44% ogółu społeczeństwa). Na ten wynik "pracuje" nie tylko wysoki poziom przyrostu naturalnego, ale też najkrótsza średnia długość życia (47 lat). Afryka to niewątpliwie najbiedniejszy kontynent, ma najniższy PKB na 1 mieszkańca.

Przemiany w świecie po II Wojnie Światowej doprowadziły do uwolnienia Afryki od zależności kolonialnej. Dziś jednak wydaje się, że ten akt polityczny jakim stało się uzyskanie niepodległości był dla tych krajów pierwszym, ale równocześnie relatywnie bardzo łatwym etapem w porównaniu z problemami, przed którymi później stanęły te kraje oraz ich politycy. Do głównych pozostałości okresu kolonialnego, które jeszcze dziś stanowią znaczącą barierę w rozwoju krajów tego kontynentu należy zaliczyć:

-brak wykształconych i doświadczonych kadr oraz niedorozwój systemu edukacyjnego,
-bieda, niedożywienie (a nierzadko głód), a także niski poziom służby zdrowia (w rezultacie liczne choroby i duża śmiertelność - szczególnie dzieci),
-bardzo niska kultura gospodarcza i niski poziom rozwoju systemu instytucji cywilizowanego świata (takich jak banki, komunikacja, łączność),
Po uzyskaniu niepodległości do powyższych słabości doszły jeszcze liczne wojny oraz ich konsekwencje i z roku na rok rosnące zadłużenie.

W ostatnich kilkudziesięciu latach trudną (a niekiedy nawet beznadziejną) sytuację w pewnym stopniu łagodziły programy pomocowe ze strony ONZ i krajów rozwiniętych, a także kilkukrotnie realizowane akcje oddłużeniowe. Jednak trwający od 2008 roku w różnych postaciach kryzys gospodarczy spowodował, że tego typu pomoc jest i w najbliższych latach będzie trudniejsza do uzyskania.

Analiza wskaźników opisujących szeroko rozumiane życie społeczne wskazuje, że obecnie dystans dzielący afrykańskie kraje od poziomu krajów rozwiniętych jest większy, niż w okresie tuż po uzyskaniu niepodległości. Nadzieję na lepszą przyszłość pojawiły się w trakcie ubiegłorocznych rewolucji w Tunezji, Libii i w Egipcie, które w poważnym stopniu zmieniły charakter władzy politycznej tych krajów. Dziś można odnieść wrażenie, że ten proces zatrzymał się na etapie wymiany elit. Po roku praktycznie nic nie zmieniło się w gospodarce i brak jest większych nadziei na zmiany w poziomie życia społeczeństwa. Kraje te czeka długi okres stabilizacji władzy politycznej, a także wprowadzania reform. Jednak trudno mówić w jakiej perspektywie te kraje staną na własnych nogach i będą samodzielnie rozwijać się.

W sytuacji kryzysu, jaki w ostatnich latach osłabia gospodarki krajów rozwiniętych, kluczowym problemem dla krajów kontynentu afrykańskiego jest osiągnięcie stanu, kiedy będą one uniezależnione od zewnętrznej pomocy i darowizn finansowych. Kluczem do takiej sytuacji wydaje się być skuteczne rozwinięcie handlu wewnątrz kontynentu i wypracowanie doskonalszych systemów zarządzania krajem, jego instytucjami i organizacjami gospodarczymi (w wyniku powinno powstać to, co można nazwać kulturą gospodarczą).

Konsekwencje globalnego kryzysu gospodarczego w latach 2008-2009 w połączeniu z obecnym spowolnieniem gospodarczym i rozwijającym się kryzysem zadłużeniowym w Europie, w znaczącym stopniu zredukowały nadzieje na szybką poprawę sytuacji. W ostatnich latach zmalał popyt na afrykańskie towary eksportowe, w tym także na takie surowce jak ropa i miedź, a także zmniejszyła się pomoc ekonomiczna i spadły zagraniczne inwestycje. Ta sytuacja w znacznym stopniu redukuje wcześniejsze nadzieje. Mimo to według opublikowanych raportów w tym roku afrykańska gospodarka wzrośnie o 4,5 proc., a w 2013 roku o 4,8 proc. (wobec 3,4 proc. w 2011 roku) i są to dobre wyniki w porównaniu z innymi regionami świata. Jednak z drugiej strony należy nie zapominać, z jakiej pozycji kiedyś te kraje startowały...

Raporty prestiżowych instytucji zajmujących się światową gospodarką (w tym także perspektywami rozwojowymi afrykańskiej gospodarki) zwracają uwagę na problemy, a nawet bariery rozwojowe tak kontynentu, jak i poszczególnych jego krajów. Dlatego patrząc na Afrykę i problemy gospodarcze jej krajów warto wiedzieć, jak eksperci te problemy widzą. I tak ich zdaniem:

• Gospodarka Afryki Północnej ma obecnie szansę na tegoroczny, 3-procentowy wzrost, który jednak jest najpowolniejszy w całej Afryce.
• Afryka Południowa to największa gospodarka w regionie. Także i ona odczuje kryzys i według prognoz w tym roku wzrośnie o 2,8 proc. (w 2011 było to 3,1 proc.
• Kołem napędowym wzrostu w Afryce Zachodniej będą kraje produkujące ropę naftową, takie jak Nigeria, Ghana i Niger, a także kraje odbudowujące się po konfliktach (np.Wybrzeże Kości Słoniowej i Liberia).
• Gospodarka Egiptu - najludniejszego kraju w Afryce Północnej co prawda wzrośnie o 0,8 proc.r/r, jednak kraj jeszcze przez jakiś czas będzie w stanie dużej niestabilności politycznej, co praktycznie uniemożliwi szybkie wprowadzenie skutecznych reform.
• Libijska gospodarka prawdopodobnie wzrośnie w tym roku o 20,1 procent, a więc najszybciej w regionie. Jednak zachwyt nad tym wynikiem mocno redukuje świadomość stanu libijskiej gospodarki w ubiegłym roku, kiedy kraj był w stanie wojny, w wyniku której został obalony reżim Muammara Kadafiego.

W Afryce są też problemy charakterystyczne dla całego świata, a więc wysoki poziom deficytu i wysoka inflacja. Niestety nie widać energicznych działań na rzecz obniżenia deficytów, a co prawda w tym roku inflacja będzie niższa niż w roku poprzednim, jednak w dalszym ciągu będzie na wysokim poziomie.