Finanse gospodarstw domowych w IV kw. 2011

Przeczytaj także: Rekordowa inflacja uderza w finanse Polaków

Obecny wzrost rynku kredytowego jest konsekwentnie utrzymywany dzięki wzrostom obserwowanym w segmencie kredytów mieszkaniowych (wzrost miesięczny średnio o ok. 0,8% po oczyszczeniu ze zmian kursowych, tj. ok. 11% w ujęciu r/r), a segment kredytów konsumpcyjnych przechodzi załamanie przy obserwowanej tendencji spadkowej. Taka sytuacja jest spowodowana głównie regulacjami ograniczającymi dostęp do kredytu, ale również wynika z relatywnie niskiej dynamiki dochodów gospodarstw domowych, co przekłada się na brak zdolności do finansowania krótkookresowych potrzeb konsumpcyjnych – te zaś głównie finansowane są z kredytu konsumpcyjnego. W danych NBP widoczne jest również, jak bardzo na znaczeniu zyskuje kredyt mieszkaniowy. O ile w 2004 roku kredyty na ten cel stanowiły zaledwie 30% wszystkich kredytów udzielonych gospodarstwom domowym, to obecnie ich udział jest dwukrotnie większy (60%).

Uwzględniając negatywne wskazania Barometru oraz informacje docierające z rynku kredytowego wydaje się więc, że uzyskanie wzrostu w segmencie kredytów konsumenckich w bieżącym roku jest praktycznie niemożliwe, a całkowita dynamika rynku kredytów dla gospodarstw domowych na poziomie ok. 7% (rdr, po oczyszczeniu ze zmian kursowych) może być podtrzymana jedynie dzięki aktywności banków w udzielaniu kredytów mieszkaniowych, jakkolwiek w tym segmencie należy się spodziewać negatywnego oddziaływania „zaostrzonej” rekomendacji „S”.

Obecny spadek wartości Barometru jest w głównej mierze uwarunkowany pogorszeniem klimatu do oszczędzania, co oznacza, że gospodarstwa domowe mniej chętnie dostarczają środki dla banków na prowadzenie akcji kredytowej. W konsekwencji, mniejsza płynność wpływa na podniesienie kosztów sektora bankowego i czyni kredytowanie sektora gospodarstw domowych mniej opłacalnym.

Pogorszenie opinii widoczne jest w obszarze sytuacji finansowej gospodarstwa domowego. Gospodarstwa domowe spodziewają się, że będzie się ona pogarszać, co również znajduje odbicie w zwiększonych obawach dotyczących sytuacji na rynku pracy. Niestety, oprócz klimatu do oszczędzania, pogarszają się także perspektywy dla oszczędności gospodarstw domowych. Zatem, nie tylko gospodarstwa domowe obserwują gorsze warunki lokowania wolnych środków, ale również na skutek bardzo wolno rosnących realnych dochodów nie mają możliwości oszczędzania, co dodatkowo ogranicza wielkość środków na prowadzenie akcji kredytowej. Jedynie w obszarze prognozy zakupu dóbr trwałego użytkowania, gospodarstwa domowe w IV kwartale 2011 r. poprawiły swoje przewidywania. Wzrost jest jednak bardzo niewielki, wskaźnik oczyszczony z wahań krótkookresowych pozostał na zbliżonym poziomie i raczej nie należy spodziewać się wzrostu dynamiki w segmencie zakupów dóbr trwałych (obecnie dynamika zakupów RTV-AGD jest na poziomie poniżej 5% w ujęciu rocznym).