Czy istnieje język przywództwa politycznego?

Przeczytaj także: Metody kreowania wizerunku lidera politycznego

Odmiennie wygląda sytuacja z sygnałami niewerbalnymi indywidualnymi. Każdy z nas bowiem dysponuje zestawem wyuczonych gestów, których używa, komunikując się z innymi ludźmi na co dzień. Często gesty te mogą powodować fałszywe dekodowanie przekazu, a nawet powodować znużenie audytorium, ponieważ nie są ani zgodne z przyjętym kodem kulturowym, ani tym bardziej nie stanowią dopełnienia werbalnej strony wystąpienia. Są po prostu przynależną jednostce formą ekspresji, nad którą jednak należy bezwzględnie panować.

Do repertuaru zachowań niewerbalnych, które mają sprawić, by potencjalni zwolennicy lidera łatwiej mogli skojarzyć go z prototypem przywódcy wykształconym w ich umysłach, należą także autopromocyjne techniki, takie jak odpowiednie fotografowanie i kadrowanie umożliwiające zestawienie osoby lidera z przedmiotami symbolizującymi wartości danej wspólnoty. Za przykład tego typu kreacji służyć mogą portrety przywódców: w kulturach „ornamentowych” przedstawiani są oni w otoczeniu bogactw oraz z insygniami sugerującymi ich niepodzielną władzę oraz potęgę; w kulturach „wysiłku” natomiast otoczenie osoby lidera staje się nieistotne – ascetyczność wystroju wnętrza wzbudzać ma szacunek dla samotności i wyrzeczeń, które ponieść musi przywódca, by móc skutecznie dbać o interes swoich zwolenników (Cunningham 1991). Możliwe jest także przedstawienie lidera „w działaniu” – ze słuchawką telefoniczną przy uchu, za biurkiem, na którym ułożone są książki, czy też w otoczeniu doradców.

Ważnym elementem strategii komunikacyjnej każdego lidera jest także jego wygląd zewnętrzny. Wiele badań psychologicznych wykazało, że zdecydowanie większym zaufaniem jesteśmy w stanie obdarzyć osoby oceniane przez nas jako „ładne” i „atrakcyjne” aniżeli osoby, które uznajemy za „brzydkie” czy (eufemistycznie) „nie w naszym typie” (Leary 2007, s. 111). Dlatego właśnie większość przywódców politycznych podczas oficjalnych spotkań przywdziewa tradycyjne stroje (garnitury, garsonki), chyba że kwestia ubioru jest w danej kulturze uregulowana za pomocą innych dyrektyw.

Każdorazowe zakwestionowanie dobrego stylu przywódcy (czy to w zakresie ubioru, czy to w zakresie makijażu) staje się nierzadko ważnym problemem roztrząsanym przez media. Tak było na przykład wtedy, gdy kanclerz Niemiec, Angela Merkel, pojawiła się na uroczystości otwarcia opery narodowej w Oslo w sukni z dużym dekoltem. Podobnie wiele uwagi światowe media poświęciły pozwowi, który poprzednik Merkel, Gerhard Schröder, złożył do sądu przeciwko agencji informacyjnej Deutsche Depeschendienst, domagając się zaprzestania rozpowszechniania sugestii (wyrażanej przez konsultantkę ds. wizerunku politycznego, Sabine Schwind von Egelstein), jakoby farbował na inny kolor swoje siwe włosy.

Fragment pochodzi z książki „Przywództwo polityczne. Teoria i praktyka” Przemysław Żukiewicz.



Praca składa się z trzech części. W pierwszej z nich Autor podejmuje próbę przedstawienia możliwie wielu istotnych koncepcji teoretycznych związanych z przywództwem politycznym. W części drugiej zajmuje się kontekstami procesu przywództwa, czyli wszystkimi tymi jego aspektami, które badacze uznają za warunkujące pomyślność jego przebiegu.