Gaz łupkowy przyszłością energetyki?

Przeczytaj także: Gaz łupkowy nie wpłynie na ceny gazu w Polsce

Na razie, poza Stanami Zjednoczonymi, nie zaczęto wydobywać gazu łupkowego na szeroką skalę. Polska, która sprzedała już pierwsze koncesje na próbne odwierty i poszukiwania złóż, ma szansę stać się pierwszym europejskim krajem, który zacznie wydobywać gaz z łupków, jest to jeden z elementów realizacji długoterminowej strategii zawartej w programie „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”. Przyjmując ten dokument, rząd zdecydował się na redukcję udziału węgla w rynku energetycznym, a także na wzrost liczby odnawialnych źródeł energii oraz na zwiększenie wykorzystania gazu ziemnego – z obecnego poziomu 14 mld m3 do 20 mld m3.

Obecnie nasz rynek energetyczny jest oparty niemal w całości na węglu. Według danych Państwowego Instytutu Geologicznego udział węgla kamiennego w gospodarce energetycznej Polski wynosi 87,59%, brunatnego 11,55%, zaś udział pozostałych paliw kopalnianych (w tym gazu i ropy) nie przekracza 1%.

Oficjalne dane mówią, że konwencjonalne, udokumentowane złoża gazu ziemnego, wynoszą obecnie 92 mld m3 przy rocznej konsumpcji ocenianej na 14 mld m3. Ok. 70% gazu musimy importować, gdyż nasze roczne wydobycie to zaledwie 4,1 mld m3. Dużego znaczenia nabierają ewentualne zasoby gazu ze złóż łupkowych, które mogą znajdować się pod terytorium naszego kraju. Według szacunków amerykańskich przedsiębiorstw consultingowych złoża te mogą zawierać od 1400 mld m3 gazu (Wood Mackenzie) do 3000 mld m3 (Advantes Res. Int.). Mimo to wielkość zasobów gazu łupkowego w Polsce oraz dokładne położenie złóż nadal nie są znane, a szacunków dokonano na bazie porównania struktury geologicznej USA i Polski.

Przypuszczalnie źródła gazu łupkowego znajdują się w basenie Morza Bałtyckiego, na Nizinie Podlaskiej oraz na Lubelszczyźnie. O konkretnych danych geologicznych będzie można mówić dopiero za 4-5 lat, gdy rozpoczynające się odwierty dadzą informacje o zasobności złóż i kosztach ich ewentualnego wydobycia.

Do roku 2015 zaplanowane jest wykonanie 84 wierceń. Kolejne 200 może zostać przeprowadzone w zależności od wcześniejszych wyników. Pierwszy odwiert został wykonany w czerwcu 2010 r., w okolicy Łebienia (województwo pomorskie).

Perspektywy rynku

Największym problemem poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania gazu łupkowego są koszty. Wiercenie wertykalne, wykorzystywane w wypadku złóż konwencjonalnych, jest dużo korzystniejsze cenowo niż wiercenie horyzontalne, które stosuje się w przypadku złóż łupkowych. Według szacunków koszt wiercenia wertykalnego wynosi 800 – 1300 tys. USD, podczas gdy wiercenie horyzontalne, wykorzystywane przy złożach łupkowych, to koszt 3000 – 4000 tys. USD. Co więcej, trudno wycenić opłacalność wydobycia gazu łupkowego, gdyż może ona różnić się nawet w obrębie tego samego złoża. W 2009 r. Credit Suisse oszacowało opłacalność wydobycia gazu łupkowego między 0,12 USD a 0,37 USD za 1 m3, co daje średnią na poziomie 0,28 USD za 1 m3.

Według badań ekspertów z kancelarii Noerr Sp. z o.o. Spiering Sp. k., przeszkodą dla wydobycia gazu łupkowego mogą być takie czynniki, jak:

• brak polityki energetycznej bazującej na gazie ziemnym,
• występowanie złóż na gęsto zaludnionych obszarach,
• niezliberalizowany rynek energii,
• długi proces uzyskiwania koncesji,
• brak podatkowych i finansowych zachęt
• brak kapitału na rozpoznawanie złóż.