Lewiatan: odpady komunalne w gestii gmin

Przeczytaj także: NIK: przybywa dzikich wysypisk. Problem śmieci pozostaje nierozwiązany

Zdaniem PKPP Lewiatan, jednym z warunków koniecznych do pobudzenia zainteresowania inwestycjami w instalacje do przetwarzania odpadów jest właśnie umożliwienie firmom pełnego do nich dostępu. Ale do tego nie wystarczy tylko przejęcie zarządzania nad odpadami przez gminy. Konieczne jest stworzenie takich warunków, które umożliwią zarządzanie przez gminy odpowiednio dużą liczbą odpadów.

Lewiatan proponuje więc rozważyć wprowadzenie „władztwa” nad odpadami w skali regionów. Chodzi o umieszczenie w ustawie zapisu, który zachęci gminy do przyjmowania uchwał w sprawie przejęcia nadzoru na odbiorem śmieci od właścicieli nieruchomości albo przeniesienie tej kompetencji nawet na szczebel województwa. Samorząd wojewódzki mógłby podejmować uchwały w odniesieniu do poszczególnych regionów gospodarki odpadami. Innym rozwiązaniem mogłoby być zastąpienie regionów gospodarki odpadami istniejącymi jednostkami, tj. powiatami.

W ocenie PKPP Lewiatan minimalny okres trzech lat obowiązywania uchwały, na podstawie której gminy przejmowałyby zarządzanie nad odbiorem śmieci od właścicieli nieruchomości, to zdecydowanie zbyt krótko, aby zachęcić inwestorów. Czas zwrotu inwestycji w urządzenia do przetwarzania odpadów jest bowiem wielokrotnie dłuższy i sięga nawet 30 lat. Dlatego też Lewiatan sugeruje, aby uchwała o przejęciu obowiązków zarządczych nad odpadami przez gminę obowiązywała co najmniej 10 lat.

Eksperci Lewiatan pozytywnie natomiast oceniają propozycję organizacji systemu odbioru odpadów komunalnych w większych gminach w oparciu o sektory. Niemniej, utrzymując wymóg istnienia dwóch sektorów w gminach od 10 tys. do 50 tys. mieszkańców, proponują podwyższyć progi liczby mieszkańców w ten sposób, aby można było maksymalnie utworzyć 5 sektorów.

W opinii PKPP Lewiatan wprowadzenie odstępstw od zasad przeprowadzania kontroli określonych w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.) jest nieuzasadnione. Należy bowiem podkreślić, że art. 78 ust. 2 pkt 5 pozwala na przeprowadzenie kontroli bez uprzedzenia, gdy „5) przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego”. Zmiana sankcji z typu prawnokarnego (wykroczenia) na sankcję typu administracyjnego nie może prowadzić do demontażu rozwiązań systemowych. Eksperci Lewiatan uważają bowiem, że przedsiębiorcy z rosnącym niepokojem obserwują wysuwanie propozycji, które stoją w sprzeczności z deklaracjami budowania otoczenia prawnego przyjaznego przedsiębiorczości.

Lewiatan proponuje też ponowne rozważenie długości okresów przejściowych w ustawie. W szczególności skróceniu powinien ulec okres 10 lat na dostosowanie się gmin do przejęcia obowiązków związanych z zarządzaniem odpadami.

PKPP Lewiatan uznaje, że kierunek zmian obrany w Założeniach do projektu ustawy jest trafny. Niepokój ekspertów z Lewiatana budzi jednak propozycja odejścia od reguł ustalonych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej- uważają oni bowiem, że w prawie gospodarczym liczba wyjątków od rozwiązań systemowych powinna być ograniczana, a nie zwiększana.