UOKiK: 558 mln zł kary dla firm w 2009

Przeczytaj także: UOKiK: 170 mln zł kary dla firm w 2007

Podstawowym instrumentem Prezesa Urzędu w zakresie ochrony konkurencji jest prowadzenie postępowań antymonopolowych w sprawach praktyk ograniczających konkurencję – nadużywania pozycji dominującej oraz niedozwolonych porozumień. Mogą się one zakończyć nakazem zaniechania kwestionowanych działań oraz nałożeniem sankcji finansowych. W 2009 roku Prezes UOKiK prowadził 492 postępowania wyjaśniające oraz 176 postępowań antymonopolowych – 139 dotyczyło nadużywania przez przedsiębiorców pozycji rynkowej, kolejne 37 – niedozwolonych porozumień.

Prezes Urzędu wydał w ub. roku 65 decyzji stwierdzających stosowanie przez przedsiębiorców praktyk ograniczających konkurencję. Wśród nich znalazła się m.in. decyzja dotycząca zawarcia niedozwolonego porozumienia pomiędzy największymi producentami cementu szarego: Lafarge Cement, Górażdże Cement, Grupą Ożarów, Cemex Polska, Dyckerhoff Polska oraz Cementowniami Warta i Odra. W toku postępowania ustalono, że co najmniej od 1998 roku przedsiębiorcy ci dzielili rynek, ustalając dopuszczalne udziały poszczególnych graczy oraz ceny minimalne cementu, wysokość podwyżek, terminy i kolejność ich wprowadzania. Prezes UOKiK odstąpił od ukarania spółki Lafarge Cement oraz obniżył znacznie karę pieniężną wobec Górażdże Cement – na spółkę nałożono sankcję w wysokości 5 proc. przychodu. Obaj przedsiębiorcy współpracowali z UOKiK w ramach programu łagodzenia kar – leniency. Na pozostałych pięciu uczestników kartelu nałożono maksymalny wymiar kary – 10 proc. przychodu każdego z nich. W sumie na sześciu uczestników porozumienia Urząd nałożył sankcje finansowe w łącznej wysokości ponad 411 mln zł.

Prezesowi UOKiK przysługuje również prawo kontroli koncentracji w celu niedopuszczenia do sytuacji, w której w wyniku transakcji powstanie podmiot dominujący na rynku. Urząd prowadził w ubiegłym roku 144 sprawy dotyczące łączeń i przejęć przedsiębiorców. Wśród 123 wydanych decyzji znalazły się trzy zakazujące koncentracji oraz jedna warunkowo dopuszczająca przejęcie. W dwóch przypadkach przedsiębiorcy zostali ukarani finansowo za niezgłoszenie zamiaru koncentracji. Najwięcej zgłoszeń dotyczyło handlu oraz przemysłu spożywczego.

Z ochroną konkurencji ściśle związane jest monitorowanie pomocy publicznej. Prezes UOKiK m.in. opiniuje projekty pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom w ramach programów pomocowych oraz decyzji indywidualnych przed ich wysłaniem do Komisji Europejskiej, która podejmuje decyzje w sprawach zgodności wsparcia z przepisami unijnymi. W 2009 roku Prezes Urzędu wydał 59 opinii, z których 44 dotyczyło programów pomocowych, 15 zaś – przypadków pomocy indywidualnej. UOKiK notyfikował również 16 projektów pomocy indywidualnej oraz 9 dotyczących programów pomocowych.

Do kompetencji Prezesa Urzędu należy również ochrona słabszych uczestników rynku. UOKiK prowadził w ubiegłym roku 309 postępowań, które zakończyły się wydaniem 153 decyzji stwierdzających naruszenie zbiorowych interesów konsumentów.

Do najważniejszych należały postępowania Urzędu odnoszące się do działań spółek PTC, operatora sieci Era. Prezes UOKiK sprawdzał, czy treść haseł reklamowych: „Najszybszy Internet w komórce. Bez limitu. Za 5 zł” nie wprowadzała konsumentów w błąd. Sugerując się takim przekazem, słabsi uczestnicy rynku mogli nabrać przekonania, że będą mogli korzystać z Internetu w sposób nielimitowany po bardzo niskiej cenie. W trakcie postępowania ustalono jednak, że regulamin usługi przewidywał miesięczny limit transmisji danych, a promocyjny abonament obowiązywał tylko przez trzy pierwsze cykle rozliczeniowe. Prezes Urzędu uznał, że operator wprowadzał konsumentów w błąd reklamą swoich usług i nałożył na PTC karę w wysokości ponad 8,7 mln zł.

W przypadku wielu rodzajów usług konsument nie ma możliwości negocjowania treści umowy – jego rola sprowadza się do jej zaakceptowania bądź odrzucenia. Stąd też bierze się niebezpieczeństwo narzucenia mu postanowień, które nie zawsze są korzystne. Dlatego w 2009 roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów kontynuował kontrole wzorców umownych stosowanych przez przedsiębiorców m.in. firmy kurierskie. Efektem wszystkich kontroli były 243 wezwania do zmiany niedozwolonych klauzul. Do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów skierowano 25 pozwów, a do rejestru niedozwolonych postanowień umownych wpisano 272 klauzule. Należy podkreślić, że w 178 przypadkach przedsiębiorcy dobrowolnie zmienili zakwestionowane wzorce.