Polscy przedsiębiorcy optymistyczni, lecz ostrożni

Przeczytaj także: Coraz gorsza sytuacja przedsiębiorstw

Osłabienie gospodarcze w 2009 r. pokazało możliwości adaptacyjne małych i średnich przedsiębiorstw i ich znaczenie dla stabilności gospodarki Z badania PKPP Lewiatan wynika, że w 2009 r. przedsiębiorstwa miały problemy ze wzrostem sprzedaży, jednak 35 proc. udało się je zwiększyć. Średni wzrost przychodów ze sprzedaży wyniósł w tej grupie firm 16,5 proc. Większa, bo 46 proc., grupa firm zakończyła 2009 r. spadkiem sprzedaży. Lepiej niż duże firmy radziły sobie z osłabieniem gospodarczym małe i średnie przedsiębiorstwa. Więcej firm w tej grupie uzyskało wzrost przychodów. Wystąpiła także dość silne zróżnicowanie między branżami. W grupie firm transportowych, przemysłowych, handlowych oraz budowlanych najwięcej było takich, w których sprzedaż spadła. Najlepiej dały sobie radę z osłabieniem gospodarczym firmy z sektora gospodarka magazynowa i łączność.

Wyraźnie lepiej radziły sobie również firmy, które działają wyłącznie na rynku polskim. Eksporterzy i importerzy znacznie silniej odczuli kryzys
Mimo relatywnie dobrej sytuacji sprzedażowej, małe i średnie przedsiębiorstwa osiągnęły w 2009 r. mniejsze zyski niż w 2008 r. Natomiast firmy duże, mimo relatywnie gorszej sytuacji w sprzedaży, osiągnęły wzrost zysku netto. Zapewne było to wynikiem nastawienia na restrukturyzację, w tym większej skali zwolnień pracowników i zmniejszenia kosztów wynagrodzeń. W tym czasie bowiem mikroprzedsiębiorstwa zwiększyły zatrudnienie, a małe i średnie firmy zmniejszyły je, jednak w skali mniejszej, niż stało się to w firmach dużych. Natomiast cały sektor MSP zwiększył w 2009 r. wynagrodzenia (w niewielu firmach sektora MSP nastąpił spadek wynagrodzeń).

We wszystkich sektorach, poza branżą gospodarka magazynowa i łączność oraz firmami świadczącymi usługi na rzecz biznesu (obsługa nieruchomości i firm), ponad 50 proc. przedsiębiorstw odnotowało spadek zysku netto. Jednocześnie jednak w każdej branży widać silną, ponad 30 proc. grupę firm, które radziły sobie z osłabieniem gospodarczym bardzo dobrze i osiągnęły wzrost zysków. Zatem w każdej branży pogłębiają się różnice między firmami. PKPP Lewiatan spodziewa się, że proces ten będzie się pogłębiał, bowiem nie wszystkie przedsiębiorstwa wykorzystały okres dobrej koniunktury do przeprowadzenia zmian, które dawałyby im szanse na rozwój. Co ciekawe, relatywnie silnemu osłabieniu w tych sektorach nie towarzyszyło istne zmniejszenie zatrudnienia ani wynagrodzeń.

Rok 2009 był także ciężkim okresem dla firm uczestniczących w wymianie handlowej z zagranicą. Eksporterzy i importerzy zakończyli rok spadkiem zysków w stosunku di 2008r. (szczególnie importerzy, co wiąże się z silnym osłabieniem złotego i w związku z tym istotną zmianą warunków gospodarowania dla tych przedsiębiorstw). Znacznie lepiej oceniają swoje zyski w 2009 r. przedsiębiorstwa działające wyłącznie na rynku polskim. Wysoka, jak na osłabienie gospodarcze, dynamika konsumpcji pozwoliła im zwiększać sprzedaż i poprawiać wyniki finansowe. Firmy te także w relatywnie mniejszym stopniu uczestniczyły w zmniejszaniu zatrudnienia i wynagrodzeń.

Obraz, jaki rysuje się po 2009 r., jest zatem dość zróżnicowany.