Konkurencyjność branży w wymiarze lokalnym

Przeczytaj także: Polska produkcja konkurencyjna

Konkurencyjność podmiotowa

Na terenie gminy są zlokalizowane różne podmioty powiązane wzajemnymi relacjami: organy samorządu gminnego, komunalne podmioty gospodarujące, autonomiczne podmioty gospodarujące, gospodarstwa domowe, inne instytucje i organizacje. Władze samorządowe stanowią sferę regulacyjną, podczas gdy sferę realną tworzy zespół innych podmiotów, który osiągając swoje cele, służy rozwojowi gminy. Rola samorządu nie ogranicza się jednak wyłącznie do sfery regulacji, ale ma również wpływ na kształt sfery realnej. Obie sfery oddziałują na siebie. Sfera regulacyjna determinuje głównie dynamikę i charakter zmian sfery realnej, jak również współkształtuje stosunki społeczne. W sferze realnej zachodzą z kolei procesy, z różną dynamiką, które wpływają na tempo i zakres zmian jej struktury. Jej wewnętrzną strukturę determinuje wiele uwarunkowań o charakterze ponadlokalnym, będących poza bezpośrednim wpływem sfery regulacyjnej układu. Na poziomie lokalnym sfery regulacyjna i realna wpływają bezpośrednio na siebie.

Z kolei na poziomie ponadlokalnym procesy przebiegające w sferze realnej, ponadlokalnej, wpływają na układ lokalny bezpośrednio lub pośrednio, sfera regulacyjna układu lokalnego może mieć zaś, co najwyżej, pośredni wpływ na otoczenie zewnętrzne. Wyjątkiem mogą być porozumienia i związki międzygminne lub międzyregionalne, które w skali ponadlokalnej mogą warunkować zachowania podmiotów i wpływać na rozwój układu lokalnego. Rozwój gminy jest zatem wypadkową dynamiki wewnętrznej sfery realnej układu lokalnego i sfery regulacyjnej tego układu (władz samorządowych) oraz licznych procesów i zdarzeń o charakterze ponadlokalnym.

Konkurencyjność podmiotowa jest bezpośrednio związana z istnieniem podmiotów publicznych, prywatnych czy instytucjonalnych na danym obszarze i ich działaniami bezpośrednio wspierającymi konkurencyjność tego obszaru, podnoszącymi jego potencjał konkurencyjny. Oczywiście należy pamiętać, że mogą pojawić się także konflikty między różnymi podmiotami systemu terytorialnego samorządu lokalnego, na przykład władze – społeczność lokalna, władze – autonomiczne podmioty gospodarujące. Występowanie takich konfliktów może prowadzić do obniżania potencjału konkurencyjnego gminy i osłabiania jej pozycji konkurencyjnej w przyszłości.

Konkurencyjność przedmiotowa

Gminę należy kojarzyć z obszarem o określonej organizacji i strukturze, na którym funkcjonują zlokalizowane tam podmioty. Na obszarze tym są zaspokajane potrzeby życia codziennego ludności i są rozwiązywane jej podstawowe problemy, jest także organizowane jest życie społeczne. Jednocześnie jest to obszar wypełniony elementami przyrodniczymi i antropogenicznymi. Poszczególne elementy mają różny charakter. Mogą być to elementy proste do objęcia pomiarem i łatwe do zidentyfikowania (powszechnie zwane czynnikami twardymi) albo też trudne do ilościowego określenia, w ocenach sprowadzone do kategorii jakościowych (czynniki miękkie). Elementy te możemy zagregować w szeregi grup różnych sfer.

Najważniejsze sfery:

• prawna, na którą składają się uregulowania prawne, prawo lokalne, nakazy, zakazy, różnego rodzaju procedury,
• przyrodnicza, znajdują się tutaj zasoby przyrodnicze, a zatem: przestrzeń (w tym położenie geograficzne), rzeźba terenu, klimat, surowce mineralne, gleby, wody, świat roślin i zwierząt,
• ekonomiczno-infrastrukturalna, w której zawierają się: historycznie ukształtowana struktura gospodarki, wyposażenie w kapitał rzeczowy (majątek produkcyjny) i finansowy, własność prywatna (w tym zagraniczna) i państwowa (w tym komunalna), technologia, wyposażenie w urządzenia infrastrukturalne (techniczne, społeczne), zasoby informacyjne oraz organizacja,
• społeczno-kulturalna, czyli kapitał ludzki, jego struktura, jakość i funkcjonalność, a także system wartości przezeń prezentowany, jego postawy, zachowania, aspiracje i dążenia.

Konkurencyjność przedmiotowa i związany z nią potencjał konkurencyjny w stosunku do innych obszarów wynika z wartości materialnych i niematerialnych zasobów regionu, potwierdzonych potencjałami konkurencyjnymi jednostek gospodarczych z danego regionu i użytkujących te zasoby. W tym ujęciu podnoszenie konkurencyjności i poprawa pozycji konkurencyjnej polegają na wzmacnianiu instytucjonalnych czynników otoczenia biznesu i wszystkich zasobów lokalnych, które decydują o rozwoju gospodarczym.