Walka z wypaleniem zawodowym - fakty i mity

Przeczytaj także: Wypalenie zawodowe z perspektywy dyrektora firmy

Kiedy pełni zapału, ideałów i poświęcenia nauczyciele” z badania Blocha (Bloch, 1976) mają poczucie, że nie są w stanie kształcić i inspirować swych uczniów z powodu ich apatii, problemów z dyscypliną, przepełnienia klas, braku personelu pomocniczego, nadmiaru roboty papierkowej i nadmiaru sprawdzianów, wówczas przypuszczalnie ulegną oni wypaleniu. Gdy psychoterapeuci, których motywacja do wybrania tego zawo¬du oparta była na pragnieniu, by „pomagać ludziom i czerpać satys¬fakcję, przyjemność i radość ze świadomości, że potrafią pomóc komuś w potrzebie”, mają poczucie, że ponieśli porażkę, że „bez względu na to, co robią, i tak to nie wystarczy” wówczas wypalają się (cytaty z badań Freudenbergera, 1983).

Jakie warunki pracy sprzyjają wypalaniu pracowników?

Kiedy osoby o wysokim poziomie motywacji znajdą się we wspierającym środowisku pracy, mogą zwykle osiągnąć swoje cele i spełnić oczekiwania. Wspierające środowisko pracy jest to środowisko posiadające maksimum pozytywnych cech, które umożliwiają profesjonalistom osiągnięcie ich celów przez zapewnienie niezbędnej autonomii, środków i wsparcia. Ma ono także minimum cech negatywnych, które mogą przeszkadzać w osiągnięciu celów.

Te pozytywne cechy (na podstawie przeprowadzonych badań) to:

1. różnorodność,
2. efektywność środków,
3. wpływ na politykę instytucji,
4. uczestniczenie we wspólnej pracy,
5. stosunki w pracy,
6. wsparcie społeczne,
7. informacje zwrotne,

W efektywnej instytucji profesjonaliści mają wpływ na jej politykę, korzystają z autonomii umożliwiającej im wykonywanie pracy w taki sposób, w jaki powinna być wykonywana, czują, że stoją przed poważnymi wyzwaniami i są wspierani, pozostają w dobrych stosunkach z innymi pracownikami i w rezultacie mają poczucie sukcesu. Sukces dostarcza poczucia egzystencjalnego znaczenia, co z kolei wzmacnia pierwotną motywację do pracy. Ta pętla dodatniego sprzężenia zwrotnego może być podtrzymywana bez końca, dopóki dana osoba ma poczucie, że stoi przed poważnymi wyzwaniami, jest wspierana i odnosi sukcesy w pracy.

Kiedy te same silnie motywowane osoby wchodzą w stresujące środowisko pracy, w którym przeszkody i niemożliwy do zredukowania stres są maksymalne, zaś nagrody, wsparcie i wyzwania — minimalne, wówczas nie mogą one uzyskać możliwości, środków czy autorytetu, których potrzebują, aby osiągnąć swe cele. W badaniach stwierdzono, że wypalenie było związane (istotna statystycznie i dodatnia korelacja) z takimi cechami pracy jak:

1. nadmierny zakres obowiązków,
2. przeciążenie,
3. ciężar decyzji,
4. poczucie winy z powodu niezapewnienia wystarczającej pomocy,
5. naciski środowiskowe,
6. naciski biurokratyczne,
7. kłopoty administracyjne,
8. nadmierne obciążenie obowiązkami społecznymi,
9. sprzeczne wymagania.