Budowa dróg: GDDKiA zagrożeniem wg NIK

Przeczytaj także: Chińskie firmy zbudują polskie autostrady?

Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła GDDKiA pod względem przygotowania organizacyjnego i kadrowego do skutecznej realizacji nałożonych na nią zadań, jak również zarządzania drogami krajowymi (w tym budową nowych dróg) i pełnienia funkcji organu zarządzającego ruchem na tych drogach.

Struktura instytucjonalna GDDKiA nie zmieniła się istotnie od 2002 r., mimo że od tego czasu jej zadania zostały znacznie zwiększone. Organizacja GDDKiA nie została dostosowana do pełnego zakresu zadań nałożonych na Generalnego Dyrektora. Z tego względu część zadań wynikających z przepisów ustaw nie była w ogóle wykonywana lub była realizowana nieprawidłowo.

Kadra specjalistów przygotowujących i realizujących przedsięwzięcia drogowe była niewystarczająca, zarówno pod względem liczby, jak i posiadanych kwalifikacji. Nie została ona dostosowana do potrzeb wynikających z zakresu działania, długości sieci dróg objętych zarządem oraz liczby i zakresu realizowanych inwestycji drogowych. Podstawową przyczyną tego stanu była niekonkurencyjność wynagrodzeń w stosunku do przedsiębiorstw budownictwa drogowego. Średnia wysokość wynagrodzeń w GDDKiA dla połowy stanowisk nie sięgała 50 proc. wysokości wynagrodzenia możliwego do uzyskania wg obowiązującego taryfikatora.

Zadania budownictwa drogowego, wskutek słabego nadzoru odpowiedniego ministra i nieprawidłowości w przygotowaniu inwestycji, realizowane były z istotnymi opóźnieniami. W konsekwencji nie wykorzystywano w całości środków finansowych pochodzących z budżetu państwa, Krajowego Funduszu Drogowego oraz środków UE. W Ministerstwie Transportu, a następnie w Ministerstwie Infrastruktury nie wprowadzono procedur wewnętrznych określających jednoznacznie obowiązki poszczególnych departamentów w zakresie wykonywania zadań związanych ze sprawowaniem nadzoru nad GDDKiA.

Budowę nowych dróg utrudniał również brak ciągłości rządowych programów budowy autostrad. Nie funkcjonował jeden program realizowany niezależnie od wahań koniunktury politycznej.

W związku z wynikami kontroli NIK wystąpił do Ministra Infrastruktury o podjęcie prac mających na celu przeanalizowanie możliwości przeprowadzenia reorganizacji GDDKiA, a w szczególności utworzenie wydzielonej struktury organizacyjnej GDDKiA odpowiedzialnej za budowę sieci autostrad i dróg ekspresowych i rozliczanej z realizacji tego zadania. Izba postuluje również podjęcie przy udziale GDDKiA oraz kluczowych instytucji odpowiedzialnych za finansowanie budowy i utrzymania infrastruktury drogowej (głównie Ministerstwa Finansów) prac mających na celu opracowanie spójnego modelu finansowania budowy autostrad i dróg ekspresowych oraz ich utrzymania.

W ocenie NIK, celowe jest rozdzielenie problematyki finansowania budowy dróg od problematyki ich utrzymania oraz od przygotowania procesu inwestycyjnego. Zdaniem Izby, można w tym celu wyodrębnić trzy oddzielne fundusze finansujące w przejrzysty sposób te sfery działalności - czyli przygotowanie inwestycji (budżet państwa), budowę dróg (Krajowy Fundusz Drogowy) oraz utrzymanie dróg (budżet państwa).