Handel detaliczny: Rosja i Ukraina najatrakcyjniejsze

Przeczytaj także: Europa Środkowa: sieci handlowe 2008

Jak wynika z badań przeprowadzonych przez PMR jednym z podstawowych źródeł przewagi Ukrainy i Rosji nad innymi krajami regionu są liczne, duże i gęsto zaludnione miasta. Dla operatorów wielkoformatowych sklepów i centrów handlowych miejski krajobraz wiąże się z dużą ilością potencjalnych klientów zamieszkałych w bezpośrednim sąsiedztwie sklepu. W Rosji jest aż 160 ośrodków o liczbie mieszkańców powyżej 100,000, w tym 12 metropolii powyżej miliona. Sama Moskwa i Sankt Petersburg są, według oficjalnych danych, zamieszkane przez, odpowiednio, 10 i 4,7 miliona ludzi. W rzeczywistości, liczba mieszkańców tych miast może być jeszcze większa.

Ukraina, choć niewątpliwie mniejsza od Rosji, również obfituje w metropolie. Aż pięć ukraińskich miast liczby więcej niż milion mieszkańców, wliczając w to Kijów z ponad 2 600 000. W prawie wszystkich pozostałych badanych krajach tylko liczba mieszkańców stolic przekraczała milion. Wyjątek stanowiła słowacka Bratysława zamieszkana jedynie przez 450,000 mieszkańców.

Rosyjscy konsumenci są nie tylko liczni, ale także coraz zamożniejsi. Reformy gospodarcze wraz z korzystnymi dla Rosji trendami w gospodarce światowej (wysokie ceny ropy i innych surowców) umożliwiły przezwyciężenie długotrwałego kryzysu po rozpadzie Związku Radzieckiego. Obecnie rosyjskie PKB na mieszkańca według parytetu siły nabywczej sięga połowy średniej w UE. To niewiele mniej niż w Polsce.

Wszystko to sprawia, że Rosja jest ogromnym rynkiem detalicznym. Według raportu PMR „Retail Attractiveness in Central and Eastern Europe”, całkowita sprzedaż detaliczna w Rosji wynosiła w 2007 roku równowartość €361.5bn, czyli więcej niż suma łącznych obrotów detalistów w pozostałych siedmiu przeanalizowanych krajach.

Gospodarcze osiągnięcia Ukrainy, pozbawionej obfitych złóż ropy, za to obciążonej nieefektywną i skorumpowaną administracją, nie dorównują tym rosyjskim. Z drugiej strony, kraj ten oferuje niemal zupełnie niezagospodarowane nisze rynkowe. Inaczej niż w większości środkowoeuropejskich krajów i w Rosji, na Ukrainie nowoczesne obiekty handlowe są jeszcze rzadkością. Na przykład w Odessie, liczącej ponad milion mieszkańców, jest tylko jeden nowoczesny hipermarket, otwarty przez niemiecka sieć Real.
Choć według rankingu PMR Rosja jest najatrakcyjniejszym krajem dla rynku detalicznego, liderem zestawienia miast jest jednak ukraińska Odessa. W pierwszej piątce rankingu znajdują się jeszcze dwa inne ukraińskie miasta. Czynnikami, które spowodowały umieszczenie Odessy, Doniecka i Charkowa tak wysoko są duża liczba mieszkańców oraz brak istotnej konkurencji na lokalnych rynkach.

Zupełnie inna sytuacja panuje w wielkich rosyjskich metropoliach, Moskwie i Sankt Petersburgu, których mieszkańcy mają dostęp do szerokiej gamy sklepów różnych formatów. Niemniej jednak, w prowincjonalnych, choć dużych miastach Rosji, takich jak np. Iżewsk czy Krasnojarsk, lokalny rynek detaliczny bardziej przypomina sytuację Ukrainy. Przykładowo, we wspomnianym wyżej Iżewsku, liczącym 600,000 mieszkańców, nie ma ani jednego hipermarketu należącego do sieci o ogólnorosyjskim zasięgu. Pierwszy duży gracz, który zainwestuje w Iżewsku nie napotka więc mocnej konkurencji.