Korupcja w Polsce 2007

Przeczytaj także: Korupcja w Polsce i na świecie 2006

Próbę przezwyciężenia wspomnianej patologii stanowi pomysł wprowadzenia obligatoryjnego nagrywania rozpraw na nośnikach CD. Pomysł ten jest obecnie realizowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości – i jeżeli projekt zmian w tym zakresie zostanie wprowadzony w życie – znacznie ograniczy szerzące się w sądach zjawisko korupcji.

Warto również wspomnieć o innej sferze sądownictwa, będącej często źródłem korupcji. Sferą tą jest działalność pracowników obsługi sądowej. W praktyce obsługę sędziów i asesorów prowadzą osoby nie mające dostatecznego przygotowanie merytorycznego. Dobór kadr na te stanowiska nie został unormowany, z niezrozumiałych powodów bardzo rzadko przeprowadzane są konkursy na te stanowiska. Brak jednoznacznych i czytelnych kryteriów rekrutacji odnosi się nie tylko do naboru pracowników administracji ogólnej, ale również do stosunkowo nowej kategorii personelu bezpośredniej obsługi sędziowskiej. Stanowiska te zostały często przydzielone „po znajomości”, przez co możliwość wywierania nieformalnego wpływu na te pracę tych osób jest duża. Zbyt często zdarzają się przypadki zaginięcia akt sądowych, niektórych dokumentów z akt sprawy, przy czym nagminne jest niewykrywanie przez prokuraturę sprawców tego typu przestępstw.

Inną wartą odnotowania sferą sprzyjającą rozwijaniu się zjawiska korupcji w sądownictwie jest wadliwie funkcjonujące sądownictwo dyscyplinarne zawodów prawniczych (w zawodach takich jak adwokat, radca prawny, notariusz – w praktyce działające). Zbyt mała liczba członków tych korporacji powoduje, że większe znaczenie zyskują wzajemnie powiązania i znajomości zaś sprawy należytego wykonywania zawodu czy też etyki zawodowej są bagatelizowane. Nadzór korporacji zawodowych nad prawidłowym wykonywaniem zawodów prawniczych jest iluzoryczny – osoby rzeczywiście skorumpowane rzadko kiedy są karane sankcjami dyscyplinarnymi. W tym zakresie wytworzyła się patologiczna sytuacja, w której władze korporacji „za wszelką cenę” bronią skorumpowanych członków korporacji przed jakąkolwiek formą odpowiedzialności. Problemom tym wychodzi naprzeciw projekt Ministerstwa Sprawiedliwości wprowadzający wspólny sąd dyscyplinarny dla członków wszystkich korporacji prawniczych.

Rekomendacje Transparency International Polska:

1. wprowadzenie mechanizmów, które pozwoliłyby regularnie weryfikować umiejętności, wiedzę biegłych sądowych; poprawa jakości usług świadczonych przez biegłych sądowych;
2. umożliwienie stronom postępowania przed sądem zasiegnięcia opinii biegłego z własnej inicjatywy (biegły nie mógłby odmówić wydania takiej opinii na żądanie strony);
3. rejestrowanie (nagrywanie) przebiegu posiedzeń sądowych (rozpraw);
4. wokandy dostępne w Internecie;
5. poszerzenie i urealnienie dostępu obywateli do bezpłatnej pomocy prawnej;
6. otwarcie korporacji prawniczych, poszerzenie dostępu do zawodu adwokata, radcy prawnego, notariusza;
7. wprowadzenie sądownictwa dyscyplinarnego dla zawodów prawniczych, uniezależnionego od korporacji prawniczych;
8. zwiększenie sprawnosci postępowania przed sądem.

Informacje o badaniu
W badaniu udziały wzięły 62 państwa. TI oparła swoje wnioski na ankietach przeprowadzonych w poszczególnych państwach oraz na kontroli procedur mianowania sędziów. W raporcie przedstawione zostały przyczyny korupcji w sądownictwie, do których należą m.in. ingerencja władzy wykonawczej i ustawodawczej w działalność wymiaru sprawiedliwości, zbyt niskie wynagrodzenia sędziów oraz przyzwolenie społeczne na zachowania korupcyjne. Istotną część raportu stanowią niewątpliwie zalecenia, jak zapobiegać korupcji, które zostały opracowane indywidualnie dla poszczególnych krajów.