Ceny energii godzą w konkurencyjność polskiej gospodarki

Przeczytaj także: Jak cena energii elektrycznej niweluje zyski firm

Rosnące ceny energii to temat, który od pewnego czasu wzbudza ożywioną dyskusję. Obawy formułowane przez społeczeństwo nie są nieuzasadnione, ponieważ oczywiste jest, że droższy prąd zawsze uderza zarówno w gospodarstwa domowe, jak i firmy, obniżając ich konkurencyjność. Dziś skalę przyszłych podwyżek, które mają być przede wszystkim efektem wzrostu cen węgla i uprawnień do emisji CO2, trudno jest jeszcze oszacować, ale pewne jest, że przed rządzącymi nie lada wyzwanie, szczególnie jeśli spojrzeć w kontekście rosnącego zapotrzebowania na energię.

- Problem z polską energetyką jest dwupłaszczyznowy – twierdzi Cezary Kaźmierczak, Prezes Związku Przedsiębiorców i Pracodawców. – Po pierwsze, nasz miks energetyczny jest niedopasowany do polityki klimatycznej, której, cokolwiek byśmy nie robili, samodzielnie się nie przeciwstawimy. System sprzedaży uprawnień do emisji jest narzędziem służącym ograniczaniu roli węgla, tymczasem ok. 80 proc. wyprodukowanej przez nas energii elektrycznej wciąż pochodzi z tego surowca. Po drugie zaś, nasze węglowe jednostki wytwórcze są przestarzałe, co również przekłada się na wysoką emisyjność polskiej energetyki.

Jak przekonują eksperci ZPP, wyższe ceny prądu to efekt tego, że polska gospodarka bazuje głównie na energii elektrycznej z węgla, w sytuacji, w której unijny system handlu uprawnieniami do emisji zdecydowanie pogarsza opłacalność tego rodzaju elektrowni. W związku z powyższym, w perspektywie strategicznej, potrzebny jest systemowy plan transformacji energetycznej, uwzględniający zastępowanie wysokoemisyjnych jednostek węglowych elektrowniami gazowymi, farmami wiatrowymi, jednostkami na biomasę i biogaz, czy fotowoltaniką.

W obliczu rosnących cen energii, kluczowe jest zatem długofalowe planowanie przekształcania polskiej energetyki z modelu opartego niemal całkowicie na energii pochodzącej z węgla, w kierunku miksu uwzględniającego w dużo większym stopniu odnawialne źródła energii i niskoemisyjne jednostki wytwórcze. Tymczasem, głównym pomysłem rządu na walkę z podwyżkami jest w tej chwili program rekompensat dla klientów indywidualnych i przedsiębiorców. Jak możemy przeczytać w raporcie, istnieje poważna obawa, że jego realizacja spowoduje jedynie przesunięcie w czasie skokowego wzrostu cen energii elektrycznej dla wszystkich odbiorców i „przejedzenie” środków, które mogłyby zostać przeznaczone na inwestycję w OZE.

- System rekompensat to rozwiązanie chwilowe, w dłuższej perspektywie pozbawione sensu, bo bez gruntownych zmian w strukturze polskiej energetyki, podwyżki cen i tak nas dosięgną – twierdzi Cezary Kaźmierczak. – W związku z powyższym, naszą rekomendacją krótkoterminową, „na teraz”, byłoby zredukowanie obciążeń warunkujących cenę energii elektrycznej, czyli np. obniżka akcyzy.

Autorzy raportu zaznaczają w podsumowaniu, że podwyżki cen energii mogą doprowadzić do wzrostu cen towarów i usług, a zatem i inflacji, w związku z czym przeciętny obywatel najdotkliwiej odczuje wzrost cen nie tylko regulując rachunek za prąd, ale także robiąc zakupy w sklepie. Mając na uwadze również fakt, że ceny prądu warunkują koszty funkcjonowania firm, a także stanowią istotny czynnik przy podejmowaniu decyzji o ulokowaniu w danym państwie inwestycji, poprawa stanu polskiej energetyki staje się jednym z kluczowych strategicznych wyzwań na najbliższe lata.

GŁÓWNE REKOMENDACJE

• Odpowiednie ceny energii elektrycznej warunkują konkurencyjność polskiej gospodarki i zamożność Polaków.
• Stan i profil polskiego parku jednostek wytwórczych oraz rosnące zapotrzebowanie krajowej gospodarki na energię nie pozwalają zmniejszyć uzależnienia energetyki od węgla w sposób szybki i radykalny.
• Należy jednak podjąć działania w kierunku zmniejszenia udziału jednostek węglowych i wysoce emisyjnych w miksie energetycznym Polski. Bloki te należy zastępować między innymi elektrowniami gazowymi, farmami wiatrowymi, jednostkami na biomasę i biogaz oraz fotowoltaniką, a być może także generatorami pracującymi na amoniaku - jak to się dzieje w Australii.
• Należy zmienić podejście do energetyki wiatrowej na lądzie, która – jak wykazała ostatnia aukcja na nowe moce OZE – może generować energię elektryczną około dwa razy taniej niż jednostki węglowe.
• W perspektywie krótkoterminowej, należy unikać tworzenia szerokiego systemu rekompensat, który generowałby koszty nie tylko w związku z koniecznością pokrywania podwyżek cen energii, ale także koszty związane z obsługą administracyjną.
• Lepszym rozwiązaniem byłaby redukcja obciążeń warunkujących cenę energii elektrycznej, np. poprzez obniżenie akcyzy.