Rynek pracy, czyli niedobór talentów i wzrost wynagrodzeń

Przeczytaj także: Rynek pracy, czyli wszechobecna automatyzacja

Przed nami wyniki siódmej już odsłony raportu Global Skills Index - wspólnego opracowania Hays oraz Oxford Economics. Autorzy publikacji poddają analizie kluczowe wskaźniki gospodarcze w 33 krajach oraz ich wpływ na dynamikę tamtejszych rynków pracy. Na ogólny wynik uzyskany przez poszczególne państwa wpływa siedem kluczowych wskaźników.

POLSKA W RAPORCIE

W bieżącej edycji raportu ocena dla Polski spadła z 4,7 do 4,2. Ten spadek ma być dowodem na zmniejszenie presji wywieranej przez rynek pracy na pracodawcach. Jednocześnie sytuacja rynkowa nie należy do najłatwiejszych. Popyt na pracowników jest coraz większy, a stopa bezrobocia osiąga historyczne minima. W roku 2017 PKB wzrosło o 4,7%, a stopa zatrudnienia o 1,4%.

Z danych Komisji Europejskiej na temat czynników ograniczających produkcję w Polsce wynika, że liczba firm wskazujących zatrudnienie jako największe wyzwanie wzrosła o 37%. To odsetek znacznie przewyższający średnią unijną. W konsekwencji wyzwaniem dla pracodawców jest kwestia wysokości oferowanych wynagrodzeń. W roku 2017 w sektorze przedsiębiorstw zarobki średnio wzrosły o niemal 6%. Najkorzystniejszych zmian doświadczyli między innymi pracownicy zawodów i branż niewymagających wysokich kwalifikacji, które charakteryzowały się dotychczas niskimi stawkami płac.

Wynagrodzenia wysoko wykwalifikowanych pracowników oraz wynagrodzenia w branżach specjalistycznych, które składają się na ogólną presję płacową, mają jednocześnie największy wpływ na spadek oceny Polski w tegorocznym indeksie i nieco mniejszą presję odczuwaną przez pracodawców.

– W minionym roku presja na podnoszenie wynagrodzeń dyktowana była obserwowanym w kolejnych branżach rynkiem pracownika oraz rosnącą pewnością siebie pracowników – podkreśla Charles Carnall, dyrektor zarządzający Hays Poland – Obecnie największą presję wywierają pracownicy wykonujący zawody niewymagające wysokich kwalifikacji, np. podstawowe stanowiska w sprzedaży i usługach. Ta grupa pracowników w ostatnim czasie doświadcza też znacznie szybszego wzrostu płac niż pracownicy wysoko wykwalifikowani – dodaje.

Dynamika wzrostu wynagrodzeń w zawodach niewymagających specjalistycznych kwalifikacji wyprzedza tę obserwowaną w branżach specjalistycznych. W nadchodzącym roku prognozowane jest dalsze przyspieszenie wzrostu płac w Polsce, ale większość pracodawców zakłada, iż najbardziej zauważalne ruchy płac są już za nimi.

Chociaż sytuacja na rynku pracy w Polsce pozostaje niejednoznaczna, to polska gospodarka awansowała właśnie według agencji indeksowej FTSE Russell do grona 25 najbardziej rozwiniętych na świecie rynków, stając w szeregu obok Niemiec, Francji czy Stanów Zjednoczonych. Awans jest rezultatem międzynarodowego uznania rozwoju polskiej gospodarki i rynku kapitałowego. Polska posiada wszystkie zalety rynków rozwiniętych, a spółki notowane na giełdzie spełniają wysokie standardy w zakresie ładu korporacyjnego i komunikacyjnego. Dodatkowo dynamiczny rozwój polskiej gospodarki jest dla zagranicznych inwestorów dobrym argumentem do inwestowania.

GLOBALNA ŁAMIGŁÓWKA

Obok kwestii związanych z wynagrodzeniami, na całym świecie rynek pracy boryka się z rosnącym niedopasowaniem dostępnych umiejętności i kompetencji do rzeczywistych wymagań pracodawców. Tendencję tę zaobserwowano na niemal połowie rynków ocenianych na łamach raportu Hays Global Skills Index 2018. Publikacja zwraca również uwagę na wskaźniki efektywności pracy, które w wielu przypadkach pozostają niesatysfakcjonujące dla firm.

Dane wskazują również na zmniejszanie się różnic w poziomie wynagrodzeń w zawodach wymagających i niewymagających wysokich kwalifikacji. Z jednej strony skutkuje to zmniejszeniem globalnego poziomu nierówności płac, ale z drugiej – nakłada na pracodawców presję oferowania innych zakresów wynagrodzeń. Jednocześnie na całym świecie presji dyktowanej przez rynek pracy doświadczają również pracownicy. Globalny wzrost gospodarczy nie jest bowiem gwarancją poprawy płac i warunków pracy. Sposób prowadzenia biznesu zmienia się pod wpływem technologii i globalizacji. Tylko posiadanie odpowiednich i poszukiwanych umiejętności daje pracownikom przewagę w relacji z firmami, dla których mogą pracować. To z kolei jest o tyle trudne, że luka między kompetencjami posiadanymi przez pracowników, a poszukiwanymi przez firmy jest coraz większa. W celu rozwiązania tego problemu niezbędne jest priorytetowe traktowanie programów edukacyjnych i kwestii rozwoju zawodowego w miejscu pracy.

– W tegorocznym indeksie podkreślamy rosnące niedopasowanie kompetencji pracowników do umiejętności wymaganych przez firmy. Na wielu rynkach pracodawcy już teraz nie mogą znaleźć pracowników z niezbędnymi umiejętnościami i doświadczeniem. Jednocześnie wiele wskazuje na to, że w przyszłości problem ten stanie się jeszcze większy ze względu na dalsze postępy technologiczne, sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe – podkreśla Charles Carnall.

PRZYSZŁOŚĆ JEST INNA

Zdaniem ekonomistów powinniśmy wykorzystać stabilną sytuację światowej gospodarki i zwiększyć inwestycje w technologię i infrastrukturę, co pozytywnie wpłynie na wzrost produktywności. Ważne są długofalowe trendy – zarówno dla biznesu, decydentów, jak i pracowników. Wiele gospodarek – w tym Polska – jest w krytycznym punkcie, gdzie brak rozwiązań dla problemu niedopasowania pracowników do wymagań rynku pracy doprowadzi do poważnych konsekwencji. Wyzwaniem pozostaje nadążenie za tempem rozwoju obserwowanym na całym świecie i zapewnienie przedsiębiorstwom dostępu do umiejętności aktualnie niezbędnych w otoczeniu biznesowym.

Eksperci Hays podkreślają również, że niezwykle ważne w obecnej sytuacji biznesowej jest zyskanie pewności, że ich pracownicy są przygotowani na rozwój technologiczny i gotowi do ciągłego rozwoju. Równolegle powinni inwestować w infrastrukturę oraz nowoczesne rozwiązania.

– Programy szkoleniowe i edukacyjne to kluczowy element strategii, która umożliwi firmom dotrzymać kroku dynamicznym zmianom otoczenia. Pomocna jest również kultura organizacyjna promująca różnorodność we wszystkich jej formach – podkreśla Charles Carnall, dyrektor zarządzający Hays Poland. – Wdrożenie zaleceń nie rozwiąże wszystkich problemów stojących przed pracodawcami i rynkami pracy. Jestem jednak zdania, że zwrócenie szczególnej uwagi na te kwestie i stawienie im czoła jest pierwszym krokiem na drodze do sukcesu firm i dalszego rozwoju konkurencyjności rynków.