Gospodarka polska i europejska – wyzwania i ograniczenia 2018

Przeczytaj także: Spożycie indywidualne pomogło gospodarce

Polska gospodarka ma się całkiem dobrze, czego potwierdzeniem są zarówno dane statystyczne, jak i prognozy na najbliższą przyszłość. Pokaźny wzrost PKB towarzyszy nam już od kilku lat, a jego poziom pozytywnie wyróżnia nas na tle gospodarek europejskich. Zdaniem Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF), na przestrzeni ostatnich 5 lat średnia roczna dynamika wzrostu naszej gospodarki sięgała 2,9%. Prognozy IMF na kolejne pół dekady (2018-2023) wskazują z kolei, że średni wzrost polskiego PKB wyniesie w tym okresie 3,1%.

W tej beczce miodu jest jednak spora dawka dziegciu. Analitycy przestrzegają bowiem, że tegoroczny, rekordowy przyrost polskiego PKB nie zwiastuje długofalowego trendu i może niebawem ulec korekcie w wyniku możliwej zmiany cyklu koniunkturalnego. Potwierdzają to m.in. dane Związku Banków Polskich, według których na możliwość wystąpienia kryzysu gospodarczego w Europie w perspektywie najbliższych 5 lat wskazuje, aż 77% pytanych o to bankowców.

Rosnący udział kredytów nieregularnych

Na ogólnie pozytywnym obrazie polskiej gospodarki, w tym sektora bankowego widać pierwsze rysy. Polskie banki udzieliły kredytów na łączną kwotę 301,7 mld zł, według Europejskiej Federacji Bankowej, co oznacza, że wartość ta wzrosła o ponad 26 mld euro w porównaniu do ubiegłego roku. Dla porównania, kredytów o największej wartości w Europie udzielili Francuzi (4 929 mld euro), a niewiele mniej od nich Niemcy (4 908,8 mld euro). Jednak w odniesieniu do lat ubiegłych, niepokojący wydaje się rosnący udział kredytów nieregularnych w portfelach polskich banków – obecnie wynoszą one 6%. Jeszcze 3 lata temu wartość ta była o 2 p.p niższa. Najniższy poziom kredytów nieregularnych w swoim portfelu zanotowała Szwecja (0,9%) oraz Luksemburg (1,2%). W Europie w tym aspekcie obserwowana jest tendencja spadkowa - obecnie średnia europejska wynosi około 4,5% w stosunku do prawie 8% w roku 2012.

Malejący ROE przy rosnących ograniczeniach sektora bankowego

Niepokojący jest również spadek rentowności banków, tegoroczna wartość wskaźnika ROE (rentowności kapitału własnego) jest znacznie niższa niż w pozostałych krajach Unii Europejskiej. ROE polskiego sektora bankowego wynosi obecnie 6,9% co oznacza wynik gorszy od ubiegłorocznego o prawie 1 p.p. utwierdzając tym samym trend spadkowy (w 2016 roku poziom ROE wynosił około 11%). Warto dodać, że w tym samym okresie sześć europejskich krajów osiągnęło w obecnym zestawieniu dwucyfrowe ROE, z czego najwyższe udało się osiągnąć krajom z naszego regionu w tym Węgrom (14,5%) oraz Czechom (13%).

Dynamiczne zmiany zachodzące w europejskim systemie prawno-finansowym na przestrzeni ostatnich kilku lat wymuszają wiele zmian. Muszą one uwzględniać, zarówno rosnące oczekiwania rynku, jak i samych klientów – m.in. w ciągła optymalizacja oferty produktowej, czy wdrażanie najnowszych technologii w obszarze usług płatniczych. Na niekorzyść dla całego sektora wpływają wysokie obciążenia finansowe (w tym m.in. podatek bankowy, opłata ostrożnościowa, czy koszty związane z wprowadzeniem split payment) oraz coraz większy stopień regulacji (dyrektywa RODO, PSDII oraz regulacje w zakresie MREL). Należy pamiętać, iż możliwa zmiana cyklu koniunkturalnego nie będzie korzystna w szczególności dla polskiego sektora finansowego z uwagi na utrzymujące się spadki w poziomie atrakcyjności sektora bankowego dla zagranicznych inwestorów.