Przemysł motoryzacyjny potrzebuje harmonizacji przepisów

Przeczytaj także: 10 największych firm motoryzacyjnych w Europie Wschodniej

Eksport oparty na motoryzacji

Branża motoryzacyjna to ogromna część światowej gospodarki. Wyliczenia Międzynarodowej Organizacji Producentów Pojazdów Samochodowych (OICA) wskazują, że gdyby wszyscy producenci samochodów postanowili utworzyć jeden kraj, stworzyliby w ten sposób szóstą co do wielkości gospodarkę świata.

Znaczenie branży motoryzacyjnej widoczne jest również w przypadku Polski. Z danych opublikowanych przez NBP wynika, że na pokaźny, niemal 8-procentowy wzrost eksportu, który odnotowano w minionym roku, największy wpływ wywarła sprzedaż dóbr konsumpcyjnych oraz właśnie środków transportu.

– Utrzymujący się wzrost popytu na samochody w strefie euro sprzyjał polskim eksporterom części motoryzacyjnych, które stanowią prawie 60 proc. wartości eksportu branży motoryzacyjnej w Polsce – mówi Olga Plewicka.

W minionym roku eksport przemysłu motoryzacyjnego z Polski osiągnął poziom 25,22 mld euro, czyli o 9,75 proc. więcej (+2,24 mld euro) niż w 2016 roku. To najwyższy wynik w dotychczasowej historii tego sektora. Najważniejszym zagranicznym partnerem są Niemcy (30,1 proc.), do którego eksport był o 9,2 proc. wyższy niż przed rokiem. Kolejne miejsca należą do: Włoch (8,44 proc. udziału) oraz Czech (8,44 proc.).

Jak zauważają eksperci DNB, przemysł motoryzacyjny w Polsce jest silnie powiązany z koniunkturą w krajach Unii Europejskiej. Tymczasem jak wskazują najnowsze dane, produkcja w branży motoryzacyjnej w Europie w ostatnich miesiącach zwolniła, co nie jest pozytywną informacją dla polskiego sektora motoryzacyjnego. Z szacunków Spot Data wynika, że w marcu produkcja w tej branży w Polsce spadła o 3,3 proc. rok do roku, a średnia trzymiesięczna dynamik była ujemna po raz pierwszy od trzech lat . Tymczasem branża produkcji samochodów i części jest jedną z największych w polskim przemyśle – odpowiada za niemal 11 proc. produkcji przetwórczej bezpośrednio, a poprzez zamówienia w branżach metalowej, elektrycznej za jeszcze dużo większą część.

– Rynek motoryzacyjny to w wielu państwach istotna gałąź przemysłu. Decyduje o sile i stabilności gospodarki oraz dobrobycie społeczeństwa. Wpływa na innowacyjność państwa i ma duże znaczenie dla bilansu handlowego – mówi Olga Plewicka, Ekspert ds. Sektora Motoryzacyjnego, DNB Bank Polska S.A.

Niewielki udział państwa

Przemysł motoryzacyjny to jedna z najważniejszych branż na świecie. W związku z tym sytuacja na nim panująca jest często istotnym elementem kształtującym sytuację gospodarczą, a nawet polityczną. Z tych względów państwa, takie jak Francja czy Niemcy starają się zachować istotne udziały w rodzimych koncernach produkujących samochody, współdecydować o kierunku ich rozwoju, a przynajmniej mieć wgląd w plany zarządów i długookresowe strategie. W przypadku polskiego rynku motoryzacyjnego polski rząd ma śladowy udział w kilku wybranych spółkach zajmujących się produkcją podzespołów – ich rynkowe znaczenie jest jednak bardzo ograniczone. Jednocześnie, jak wynika z analizy DNB i PwC, jest to rynek o ograniczonej własności państwa. Średni udział państwa w sektorze motoryzacyjnym w Polsce wynosi 2,13 proc. Z kolei we Francji jest to 3,4 proc., a w Niemczech 0,8 proc. Może to wynikać z faktu, że państwa angażują się kapitałowo na ogół jedynie w największe spółki produkujące samochody, a cały rynek składa się z bardzo wielu podmiotów o różnej wielkości, co w efekcie sprawa, że udział Skarbu Państwa okazuje się niski.

– Ważne jest również to, że rynek produkcji motoryzacyjnej w Polsce zdominowany jest przez globalnych graczy. Wszystkie największe inwestycje poczynione w ostatnich latach w tym sektorze pochodzą od inwestorów zagranicznych – mówi Olga Plewicka.

Różnice nie do pogodzenia

Rynek motoryzacyjny podlega relatywnie niewielkiej skali interwencji regulacyjnej państwa. Nie oznacza to, że na kształtowanie się zachowań podmiotów w branży nie wpływają bardzo silnie regulacje związane z homologacją części czy też przepisy środowiskowe. Istotnym wyzwaniem dla producentów pojazdów są różnice w wymaganiach regulacyjnych pomiędzy największymi rynkami motoryzacyjnymi - przede wszystkim pomiędzy Unią Europejską i Stanami Zjednoczonymi. Dotyczą one, m.in.: regulacji technicznych. W praktyce oznacza to konieczność zindywidualizowania produkcji w zależności od rynku i obowiązujących na nim wymagań technicznych.

– Przede wszystkim podnosi to koszty produkcji i obniża potencjalne możliwości wymiany handlowej. W tak zglobalizowanej branży jak motoryzacja, koszty braku harmonizacji przepisów na poziomie międzynarodowym muszą być znaczące. Brak jednolitych standardów uniemożliwia pełną optymalizację łańcuchów wartości – mówi Olga Plewicka.

Według wyliczeń wykonanych Komisji Europejskiej, zniesienie tylko 25 proc. pozataryfowych barier handlowych (non-tariff trade barriers NTB) zwiększyłoby europejski eksport przemysłu samochodowego poza Unię Europejską o 42 proc., a import w odwrotnym kierunku o 43 proc.

– Ewentualna harmonizacja przepisów technicznych na największych rynkach może w istotny sposób wpłynąć na rozwój tego sektora w całej Unii Europejskiej, w tym także w branżę motoryzacyjną Polsce – podsumowuje Olga Plewicka.