Polska: wydarzenia tygodnia 11/2018

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 10/2018

• Rząd podjął decyzję o pełnej integracji Orlenu i Lotosu. PKN Orlen już uzyskał zgodę od Skarbu Państwa na przejęcie Grupy Lotos w drodze nabycia bezpośrednio lub pośrednio minimum 53 proc. akcji Lotosu. Przewiduje się dwa etapy tego przejęcia. W pierwszym etapie mają być odkupione akcje Skarbu Państwa w Lotosie przez Orlen. W drugim etapie mają nastąpić działania prowadzące do pełnej integracji. W tym zakresie przewiduje się też operacje wymiany akcji. Wg rządu pierwszy etap jest już realizowany. Model transakcji i harmonogram, a także szczegółowe zasady realizacji planowanej transakcji są w trakcie analiz i planowania. Warto dodać, że Orlen jest wyceniany na ok. 40 mld zł, Lotos na ok. 10 mld zł. W Lotosie Skarb Państwa ma 53,18 proc. udziałów, w PKN Orlen - 27,5 proc., ale do tego należy doliczyć 5 proc. akcji w posiadaniu PERN ze 100-proc. udziałem państwa.
• Niedawna wypowiedź J. Gowina zmusza do zastanowienia się nad rynkiem pracy i strukturą zarobków. Jeden z ekspertów na podstawie danych GUS przeanalizował 150 tys. osób, w gronie których są przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni. Wg GUS na podstawie danych z 2016 roku wykazano, że przedstawiciele władz publicznych średnio zarabiają 9,2 tys. zł brutto. To grupa 12,4 tys. osób, wśród których są parlamentarzyści, politycy (czyli ministrowie, sekretarze i podsekretarze stanu), przedstawiciele władz samorządowych (czyli np. marszałkowie województw), a także zawodowi działacze organizacji członkowskich (np. politycznych, pozarządowych, związkowych). 30 proc. przedstawicieli władz publicznych zarabia powyżej 11,1 tys. zł, a 10 proc. zarabia powyżej 13,2 tys. zł. Równocześnie warto wiedzieć, że według GUS średnia pensja w polskich przedsiębiorstwach wynosiła w tym samym okresie 4259,37 zł.
• MSWiA poinformowało o wycofaniu się z prac nad kontrowersyjną nowelą przepisów o zbiórkach publicznych. Stało się tak po totalnej krytyce projektu przez całe środowisko organizacji pozarządowych, Rzecznika Praw Obywatelskich, a nawet Wiceprezesa Rady Ministrów i Przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego. Jak wiadomo pod koniec lutego resort zaprezentował koncepcję, wg której minister mógłby zablokować zbiórki publiczne, której cel będzie sprzeczny z zasadami współżycia społecznego lub będzie naruszał ważny interes publiczny. Mógłby też zablokować zebrane środki i przekazać je na inne cele.-Polska giełda jedną z najsłabszych na kontynencie. Na tą sytuację mają wpływ: w dalszym ciągu nierozwiązana sytuacja z OFE, niska płynność oraz znacząca waga w głównym indeksie spółek Na którą duży wpływ mają politycy. Ma na nią wpływ sytuacja na rynkach walutowych oraz sytuacja i zachowanie małych i średnich spółek.
• Inwestowanie w Polsce są rekomendowane US News & World Report. W tym raporcie rekomendowane jest inwestowanie na Filipinach, Indonezji i w Polsce. Warto dodać, że w pierwszej piątce tego rankingu Polska jest jedynym krajem unijnym.
• Co z polską elektrownią atomową? Wg analiz budowa elektrowni atomowej w Polsce będzie kosztowała 70-75 mld zł, a decyzja w tej sprawie ma zapaść jeszcze w I kwartale br. Pierwszy blok tej elektrowni ma być gotowy do 2030 roku. Problemy są jednak z planem finansowania tej inwestycji, ostateczną decyzją lokalizacyjną, raportem środowiskowym. Brak jest też decyzji co do wyboru technologii. Wiadomo, że będzie to decyzja polityczna i będzie to wybór między dostawcą francuskim, a amerykańsko-japońskim. Geopolityka przesądziła, że nie jest brana pod uwagę oferta rosyjska, a także nie będą to rozwiązania chińskie i koreańskie.
• Zagrożenie na rynku masła. W ubiegłym roku po podwyżkach ceny masła ustabilizowały się. Przypominamy, że początkowo w Unii Europejskiej rosły nieustannie od marca do września 2017 r. W Polsce od listopada 2016 r. do listopada 2017 r. masło zdrożało o 48,9 proc. W listopadzie 2016 średnia cena kostki (200 dkg) wyniosła 4,7 zł, a rok później już 7 zł. Masło było u nas droższe niż w Finlandii. Wiele wskazuje na to, że wkrótce znowu będziemy więcej płacić za kostkę masła. Ta tendencja grozi nie tylko nam, ale także rynkowi unijnemu. Przyczyną jest susza u największego w świecie eksportera masła - w Nowej Zelandii i rosnący popyt na ten produkt w Chinach
• O skuteczności wydatków w ramach rządowego programu MdM. Wydatki budżetowe państwa na realizację Mieszkania dla Młodych wyniosły około 2,8 mld zł. Program ma wspierać osoby których nie stać na samodzielne kupno mieszkania. Analiza wykazała, że z tego programu najczęściej korzystali ci, którzy i tak mogliby nabyć lokal. Czy rząd wyciągnie wnioski, czy udoskonali kryteria warunkujące skorzystanie z tego programu.
• Aktywność zawodowa kobiet. Niepokojące są informacje o polskim rynku pracy. Wg GUS w III kw. 2017 r. aktywność zawodowa kobiet w wieku 25-34 lata spadła do 74,2 proc. i jest to najniższy poziom od 2003 r. W opinii ekspertów jest to skutek wprowadzenia w życie programu 500 plus. Uważają oni, że ten program powinien być poddany rewizji i do niego muszą być wprowadzone zmiany (głównie chodzi tu o zmianę dochodowych kryteriów przyznawania dodatku z tego programu). Ten projekt jest jednak sztandarowym rozwiązaniem obecnie rządzących i bardzo trudne będzie wprowadzenie w nim zmian. Inny punkt widzenia ma Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które nie zaprzecza, że rzeczywiście aktywność zawodowa kobiet spadła. Jednak nie widzi podstaw, aby ten spadek wiązać tylko z programem Rodzina 500 plus...

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

Zmiany na rynku powierzchni handlowych. POLSKA RADA CENTRÓW HANDLOWYCH PODSUMOWUJE 2017 ROK.

Wzrost aktywności inwestycyjnej, otwarcia wielkoskalowych projektów w największych aglomeracjach, wzrost obrotów centrów handlowych i stabilny poziom odwiedzalności – tak w skrócie wyglądał 2017 na polskim rynku nieruchomości komercyjnych. Polska Rada Centrów Handlowych, we współpracy z ekspertami, podsumowała miniony rok w branży w kolejnej już edycji raportu PRCH RETAIL RESEARCH FORUM.

- Rok 2017 upłynął pod znakiem wielu zmian dla rynku nieruchomości komercyjnych. Z punktu widzenia wskaźników gospodarczych, takich jak stabilizacja kursów walut czy wzrost sprzedaży detalicznej, były to zmiany korzystne dla wielu kategorii najemców centrów handlowych. Podniesienie płac minimalnych i spadek dostępu do pracowników utrudnił z kolei sytuację pracodawców w branży– mówi Radosław Knap, Dyrektor Generalny Polskiej Rady Centrów Handlowych. – Rynek galerii w Polsce jest jednak na tyle dojrzały, że elastycznie dostosowuje się do nowej sytuacji, czego dowodem są wyniki zanotowane w minionym roku – dodaje.

Zwiększona aktywność inwestorów

2017 to kolejny rok niesłabnącego zainteresowania inwestorów nieruchomościami komercyjnymi w Polsce. Całoroczny wolumen transakcji wyniósł 5,16 mld euro, przekraczając wynik z 2016 o ok. 12%. Zakupy centrów handlowych odpowiadają za prawie 37% tej kwoty, osiągając 1,9 mld euro, co potwierdza ich dobrą i stabilną kondycję. Do największych transakcji zaliczyć można przejęcie Magnolia Park we Wrocławiu oraz czterech obiektów od IKEA Centers.

- Warto zaznaczyć, że w ubiegłym roku inwestorzy zwrócili większą uwagę na mniejsze miasta, np. Sieradz, Kalisz czy Inowrocław, gdzie małe obiekty handlowe dają możliwość lokowania kapitału na atrakcyjnych warunkach oraz wykazują się potencjałem wzrostu w perspektywie średniookresowej.

O ile jednak do niedawna przedmiotem transakcji były głównie centra handlowe, to w ostatnim okresie na celowniku inwestorów znalazły się nowe formaty, w tym m.in. centra wyprzedażowe, parki handlowe czy małe obiekty typu strip mall – wyjaśnia Anna Zachara-Widła, Research Projects Coordinator w Polskiej Radzie Centrów Handlowych.

Wyższe obroty, stabilna odwiedzalność

Odwiedzalność w polskich centrach handlowych utrzymała się na poziomie zbliżonym do tego z 2016 roku. Średnia z całego 2017 wyniosła ponad 390 tys. osób na miesiąc. Najwięcej odwiedzających zarejestrowano w grudniu (aż o 29% więcej niż w listopadzie), zaś najsłabszy wynik miał miejsce w lutym, który tradycyjnie jest miesiącem schyłku dużych poświątecznych wyprzedaży oraz czasem „reperowania” domowych budżetów.

Z roku na rok natomiast rosną średnie obroty w centrach handlowych we wszystkich kategoriach sklepów. W 2017 wyniosły one 865 zł/m kw. i były wyższe o ponad 3% niż w 2016 oraz o 5% wyższe niż dwa lata wcześniej. Podobnie jak w przypadku odwiedzalności, najwyższe średnie obroty odnotowano w grudniu (aż o 33% wyższe niż średnia z całego roku), najniższe natomiast – w lutym (28% niższe niż średnia z całego roku).

- Wzrost średnich obrotów obserwowany jest we wszystkich kategoriach poza żywnością, gdzie spadek wyniósł aż 16%. Najbardziej dynamicznie rozwija się kategoria usług, która odnotowała najwyższe średnie obroty na m kw. i najwyższy, bo aż o 18%, wzrost wobec 2016. Znacząco rosną też obroty sklepów z kategorii dom i wnętrze, artykułów specjalistycznych oraz gastronomii. Co ciekawe, Polacy wciąż najmniej wydają w centrach handlowych na rozrywkę. Choć segment ten stale rośnie, dynamika tego wzrostu jest nadal dość niska – komentuje Anna Zachara-Widła.

Wielkie projekty w głównych aglomeracjach

W 2017 roku w Polsce do użytku oddano 356 000 mkw. nowoczesnej powierzchni handlowej. Choć to jedynie ok. 80% wolumenu zarejestrowanego w 2016, to właśnie w zeszłym roku nastąpiły otwarcia pięciu długo wyczekiwanych wielkoskalowych projektów, w głównych aglomeracjach kraju: Galerii Północnej w Warszawie, sklepu IKEA oraz Skende Shopping w Lublinie, we Wrocławiu oraz Serenady w Krakowie. Projekty te stanowiły ponad 60% nowej powierzchni handlowej zrealizowanej w Polsce w 2017.

W budowie z kolei pod koniec ubiegłego roku znajdowało się ponad 550 000 mkw. powierzchni handlowej, z czego ok. 70% ma trafić na rynek w 2018. Deweloperzy realizujący nowe inwestycje nadal koncentrują się na największych ośrodkach, a wśród kluczowych projektów w budowie są: Galeria Młociny w Warszawie, Forum w Gdańsku i Galeria Libero w Katowicach.

Podsumowując ostatnie pięć lat, powierzchnia zasobów handlowych w Polsce wzrosła o ok. 2,5 mln m kw. i obecnie wynosi blisko 11,74 mln m kw. powierzchni handlowej (GLA). Nadal największy udział w rynku należy do centrów handlowych (ok. 88%).

- 2018 zapowiada się na niezwykle dynamiczny. Spodziewamy się m.in. kilku spektakularnych roszad w portfelach największych graczy oraz otwarcia prestiżowych obiektów handlowych w dużych miastach. Niewątpliwie piętno na całej branży odcisną kontrowersyjne zmiany legislacyjne, tzw. „podatek galeryjny” oraz zakaz handlu w niedziele. Przed wszystkimi uczestnikami rynku stoją zatem duże wyzwania związane z adaptacją do nowych regulacji i możliwych zmian w strukturze rynku handlowego – podsumowuje Radosław Knap.

Raport PRCH RETAIL RESEARCH FORUM przygotowała Polska Rada Centrów Handlowych we współpracy z ekspertami z Knight Frank, Savills, BNP Paribas Real Estate, Metro Properties oraz GfK.

Radosław Knap, Dyrektor Generalny Polskiej Rady Centrów Handlowych