Polska: wydarzenia tygodnia 14/2015

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 49/2014

• Według Narodowego Banku Polskiego (NBP) eksport towarów z Polski wzrósł w IV kw. ub. roku o 4,1% r/r (osiągnął poziom 40.350 mln euro), natomiast import wzrósł o 6,6% r/r (wzrósł do 41.176 mln euro). "W tym okresie saldo obrotów towarowych było ujemne i wyniosło 826 mln euro. Warto przypomnieć, że w IV kwartale 2013 r. saldo obrotów towarowych było dodatnie i wyniosło 138 mln euro.
• Polska wyraziła intencję przystąpienia do grona członków założycieli Azjatyckiego Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB) . Do tej inicjatywy przystąpiły m.in. największe państwa europejskie. To inicjatywa chińska. AIIB ma powstać do końca roku. Warto dodać, że Stany Zjednoczone uznały ja za zbędną, a nawet szkodliwą. Japonia rozważa przystąpienie do tej inicjatywy.
• Wg danych zaprezentowanych w raporcie Economist Intelligence Unit. w ciągu najbliższych pięciu lat prawie potroi się liczba majętnych Polaków tzn. takich, których majątek jest wyceniany na minimum 400 tys. zł, a nie więcej niż 800 000 zł. Obecnie jest ich ok. 700 tys. zł, a 97 proc, w tej grupie doszło do tego majątku własną przedsiębiorczością. Jednak równocześnie warto dodać, że 2 mln ludzi w Polsce żyje za mniej niż 466 zł miesięcznie, czyli poniżej minimum egzystencji.
• Narodowe Centrum Badań i Rozwoju otworzyło pierwszy konkurs realizowany w ramach PO Inteligentny Rozwój. Nabór wniosków rusza 4 maja. Budżet tego projektu wynosi 1,6 mld zł. W konkursie o dofinansowanie będą mogły uczestniczyć mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. W ramach programu będą dofinansowywane badania przemysłowe lub prace rozwojowe nad rozwiązaniami technologicznymi i produktami, które mają przyczynić się rozwojowi prowadzonej działalności gospodarczej. Nowa formuła będzie pozwalała na zgłaszanie wniosku przez większą część roku i będzie można samemu zdecydować, kiedy złożyć wniosek. Nabór będzie prowadzony od 4 maja do 31 grudnia 2015 r. , a procedura kwalifikacyjna będzie skrócona do 60 dni - od momentu złożenia dokumentów do wydania decyzji o finansowaniu danego projektu. Do 2022 roku przeznaczamy blisko 1,9 mld euro. Łącznie w I osi Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój przedsiębiorcy mogą liczyć na ponad 3,8 mld euro.
• Marek Belka, prezes NBP poinformował, że bank centralny nie przewiduje przejęcia od banków ryzyka walutowego związanego z kredytami frankowymi. Stwierdził, że " na całym świecie banki za bardzo przywykły do tego, że im się dopłaca do rozwiązywania ich problemów. W tym wypadku nie powinny na to liczyć". Jego zdaniem jest możliwa pomoc publiczna w formie zwolnienia banków z ciężarów podatkowych, które mogłyby wynikać z umorzenia części kredytów. Jednak zaznaczył, że "w żadnym razie" sektor publiczny, w tym Bankowy Fundusz Gwarancyjny, nie powinien brać na siebie części kosztów takiej operacji". Odrzucił także propozycję KNF aby "kredyty frankowe mogłyby zostać przewalutowane po kursie z dnia ich zaciągnięcia, a różnica między początkową wartością kredytu a obecną byłaby w połowie umarzana przez banki, a w połowie uzupełniana przez kredytobiorców. Jego zdaniem ta propozycja byłaby zabójcza dla banków.
• Narzekamy na biurokrację, natomiast w ciągu czterech lat zatrudnienie w służbie cywilnej zmalało o 2,6 tys. etatów, przy czym w ub. roku ubyło w tej grupie tysiąc pracowników. W urzędach skarbowych ubyło 424, w administracji terenowej podlegającej bezpośrednio resortom - 234 i ministerstwach - 198. Na koniec 2014 roku w służbie cywilnej było 120,4 tys. stanowisk, z czego 2/3 etatów zajmują kobiety. Średnia płaca urzędnika państwowego wraz z "trzynastką" jest o ponad 800 zł wyższa od średniej krajowej i wynosi łącznie 4.846 zł.
• Coraz częściej mówi się o sensowności budowy w Polsce kolejnych lotnisk. W 2.16 roku ma zostać uruchomione 14. lotnisko pasażerskie w Polsce (będzie to lotnisko na terenie dawnego lotniska wojskowego w Szymanach). Większość nowych, regionalnych lotnisk przynosi straty. Tymi inwestycjami interesuje się Komisja Europejska, która dotuje te inwestycje, ale zwraca uwagę na ekonomiczną stronę ich opłacalności. może spowodować konieczność zwrotu dotacji.
• Nie zawsze mamy świadomość tego, że w Polsce jest obecnie ok. 2 mln niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym. Nie wszyscy maja pracę, pracuje tylko 1/4 z nich i jest to dziś poważny problem społeczny. Przyczyną jest poziom wyposażenia stanowisk pracy przystosowanych dla osób z różnego rodzaju uszczerbku na zdrowiu.
• Ok.11 mld zł wydały w 2014 r. polskie przedsiębiorstwa na dodatkowe świadczenia dla pracowników. To prawie o 800 mln zł więcej niż rok wcześniej. Wśród świadczeń pozapłacowych są np. prywatna opieka medyczna, zajęcia sportowe, kursy zawodowe lub ubezpieczenie na życie. W 2014 r. ponad połowa polskich pracowników dostawała od pracodawcy opiekę medyczną, a ponad 40 proc. karty lub zajęcia sportowe.
• Rząd rozważa prywatyzację szkół wyższych przynoszących straty i takich, w których kształci się mało studentów Koncepcję zaprezentowano na posiedzeniu Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jest ona organem przedstawicielskim środowiska akademickiego i opiniodawczym, między innymi dla rządu.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

ŻYWNOŚĆ NA WIELKANOC POTANIAŁA. ŚREDNIO ZA PRODUKTY ZAPŁACIMY O 4 PROC. MNIEJ NIŻ ROK TEMU

Na wielkanocne zakupy żywnościowe wydamy w tym roku o ok. 4 proc. mniej. Najpopularniejsze na świątecznym stole produkty są jednak jeszcze tańsze – nowalijki o ponad 10 proc., a cukier o jedną trzecią. Znacząco potaniało również mięso. Handlowcy dodatkowo obniżają ceny, oferując klientom różne promocje. Podrożał nieznacznie tylko alkohol...

– Żywność w okresie świąt wielkanocnych jest tańsza niż w ubiegłym roku. Szacujemy, że spadek cen wyniósł około 4 proc. Różne produkty taniały w różnym stopniu, poza alkoholem [zdrożał o 0,5 proc. – red.] – wyjaśnia w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Biznes prof. Andrzej Kowalski, dyrektor Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Jak wyjaśnia prof. Kowalski, popularne wczesną wiosną młode warzywa, czyli nowalijki, w większości staniały o ponad 10 proc. Tańsze będą też wypieki, bo mąka potaniała o kilka procent, a cukier niemal o jedną trzecią. Ekspert wylicza także inne grupy produktów, za które w tym roku płacimy mniej niż w 2014 r., to jaja, nabiał, ryby oraz mięso.

Podrożał jedynie alkohol, ale jak zwraca uwagę dyrektor Instytutu, wzrost ten jest nieznaczny. Do tego świętom wielkanocnym nie towarzyszy tradycyjnie znacznie większa niż na co dzień konsumpcja alkoholi.

Dla poziomu cen żywności na święta nie bez znaczenia jest utrzymująca się w kraju od połowy ubiegłego roku deflacja. Dzięki niej przez cały 2014 r. inflacja roczna wyniosła 0.

Na zjawisko spadku cen w całej gospodarce nakładają się promocje sieci handlowych. Prof. Kowalski podkreśla, że co prawda trudno przewidzieć zachowanie sklepów przed samymi świętami, ale prawdopodobne jest, że będą próbowały zwiększyć wolumen sprzedaży, oferując różne promocje. Ekspert nie wyklucza jednak, że przed samymi świętami ceny mogą nieco wzrosnąć.

– Być może handel uzna, że konsumenci będą pod przymusem i nieco podniesie ceny, ale trudno mi sobie wyobrazić, żeby to mógł być znaczący wzrost, jeżeli w ogóle będzie – ocenia prof. Kowalski.

prof. Andrzej Kowalski, Dyrektor Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej