Biotechnologia w Polsce w 2013 r.

Przeczytaj także: Biotechnologia w Polsce w 2012 r.

Jak podaje definicja przedstawiona przez Główny Urząd Statystyczny, biotechnologia to interdyscyplinarna dziedzina nauki i techniki. Przedmiotem jej zainteresowań jest zmiana materii żywej i nieożywionej, poprzez wykorzystanie organizmów żywych, ich części, bądź pochodzącychod nich produktów, a także modeli procesów biologicznych, w celu tworzenia wiedzy, dóbr i usług.

Powyższa definicja opisowa obejmuje szerokie spektrum technicznych zastosowań materiałów i procesów biologicznych w produkcji dóbr i usług oraz w działalności badawczej i rozwojowej, od tzw. biotechnologii tradycyjnej po biotechnologię nowoczesną. Jako wykładnię definicji opisowej, ograniczającą zakres badania statystycznego do biotechnologii nowoczesnej, podaje się definicję wyliczającą, będącą wykazem technik:

• DNA/RNA – genomika, farmakogenomika, sondy DNA, inżynieria genetyczna, sekwencjonowanie/synteza/amplifikacja DNA/RNA, ekspresja genów, technologia antysensowna;
• Białka i inne cząstki – sekwencjonowanie/synteza/inżynieria białek i peptydów, poprawa metod transportu dużych cząsteczek leków, proteomika, izolacja i oczyszczanie, przekazywanie
  sygnałów, identyfikacja receptorów komórkowych;
• Komórki, kultury komórkowe i inżynieria komórkowa – kultury komórkowe i tkankowe, inżynieria tkankowa, fuzja komórkowa, szczepionki i immunizacja, manipulacje na zarodkach;
• Techniki procesów biotechnologicznych – biosynteza z wykorzystaniem bioreaktorów, bioinżynieria, biokataliza, bioprocesowanie, bioługowanie, biospulchnianie, wybielanie
  za pomocą środków biologicznych, bioodsiarczanie, bioremediacja, biofiltracja;
• Geny i wektory RNA – terapia genowa, wektory wirusowe;
• Bioinformatyka – tworzenie genomowych/białkowych baz danych, modelowanie złożonych procesów biologicznych, biologia systemowa;
• Nanobiotechnologia – zastosowanie narzędzi i procesów nano-/mikroproduktów do konstrukcji urządzeń do badań biosystemów oraz w transporcie leków, udoskonalenia diagnostyki itd.

1. Biotechnologia w przedsiębiorstwach

Przedsiębiorstwa prowadzące działalność w dziedzinie biotechnologii

Liczba przedsiębiorstw biotechnologicznych jest powszechnie stosowanym wskaźnikiem zaangażowania danego kraju w stosowaniu biotechnologii, głównie z uwagi na łatwość jego uzyskania.

Wadą tego wskaźnika jest ograniczona porównywalność, wynikająca z dużej różnorodności firm działających w dziedzinie biotechnologii – przede wszystkim w skali i rodzaju ich zaangażowania w działalność biotechnologiczną, a także według innych kryteriów (m.in. wielkości podmiotu, rodzaju działalności). Dlatego w analizach dotyczących działalności w dziedzinie biotechnologii rozpatruje się przedsiębiorstwa w przekrojach opracowanych przez OECD do analiz nowych technologii oraz według przyjętych w statystyce klasyfikacji przedsiębiorstw.

W 2013 r. działalność w dziedzinie biotechnologii prowadziły 122 przedsiębiorstwa nazywane przedsiębiorstwami biotechnologicznymi (BF – Biotechnology Firms). Wśród nich:

• 66 (54,1% ogólnej liczby) to przedsiębiorstwa, w których dominowała działalność oparta na wykorzystywaniu technik biotechnologicznych. Jest to kategoria przedsiębiorstw biotechnologicznych wyróżniona w analizach OECD jako przedsiębiorstwa wyspecjalizowane w działalności biotechnologicznej (DBF – Dedicated Biotechnology Firms)3;
• 79 (64,8%) prowadziło badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie biotechnologii. Jest to kategoria przedsiębiorstw wyróżniona w analizach OECD jako przedsiębiorstwa prowadzące działalność B+R w dziedzinie biotechnologii (BRDF – Biotechnology Research & Development Firms). Wśród nich 47 przedsiębiorstw zajmowało się tylko działalnością B+R w dziedzinie biotechnologii, a 32 – łączyły działalność badawczą i rozwojową z produkcją biotechnologiczną;
• 43 (35,2%) przedsiębiorstwa zajmowały się tylko produkcją biotechnologiczną;
• 73 (59,8%) to przedsiębiorstwa małe (zatrudniające 49 i mniej osób); 31 (25,4 %) – przedsiębiorstwa średnie (zatrudniające od 50 do 249 osób); a 18 (14,8%) – duże (zatrudniające 250 i więcej osób).