Europa: wydarzenia tygodnia 16/2014

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 15/2014

• Według Eurostat-u nadwyżka w handlu strefy euro w lutym wyniosła 13,6 mld euro (wobec nadwyżki 0,8 mld euro w styczniu). To o dwie dziesiąte punktu więcej, niż zakładała poprzednia prognoza i ponad dwa razy więcej, niż w zeszłym roku.
• Według Eurostat-u inflacja w strefie euro wyniosła w marcu 0,5 proc. r/r. W lutym ceny konsumpcyjne wzrosły o 0,7 proc. r/r
• Parlament Europejski przyjął projekt dyrektywy w sprawie zaostrzenia kar za sprzeniewierzenie pieniędzy z unijnego budżetu. W tym dokumencie zdefiniowano przestępstwa przeciw unijnemu budżetowym i określono zakres kar.
• Według komisarza UE ds. budżetu i programowania finansowego Janusza Lewandowskiego Komisja Europejska ma przygotowany scenariusz sankcji handlowych, które będą bolesne dla Rosji, ale także dla dźwigającej się z kryzysu Europy...
• Sejm Litwy przyjął ustawę o wprowadzeniu euro 1 stycznia 2015 roku. Zdaniem premiera Litwy przyjęcie unijnej waluty wzmocni bezpieczeństwo kraju.
• PE przyjął rozporządzenie dot. wspólnego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków (SRM). Jest to drugi (po wspólnym nadzorze) filar unii bankowej. SRM ma zagwarantować, że "jeśli bank napotka poważne problemy, jego likwidacja będzie przebiegać w sposób kontrolowany z minimalnymi kosztami dla podatników i realnej gospodarki". Będzie też działał finansowany przez banki fundusz upadłościowy, a w stratach mają uczestniczyć udziałowcy i niektórzy wierzyciele. Unia bankowa ma na celu przywrócenie zaufania do sektora finansowego po kryzysie z 2008 r. To sposób na przerwanie powiązania między problemami banków a finansami publicznymi. Wcześniej ogromne pakiety pomocowe dla banków w czasie kryzysu obciążyły finanse publiczne państw.
• Szczyt siedmiu najbardziej uprzemysłowionych państw zachodnich (G7) odbędzie się w dniach 4-5 czerwca w Brukseli. Będą w nim uczestniczyli przywódcy USA, Kanady, Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Włoch i Japonii. Unię Europejską będą reprezentowali przewodniczący Rady Hermanem Van Rompuyem i szef Komisji Europejskiej Jose Manuelem Barroso. Spotkanie to zastąpi szczyt G8, planowany w rosyjskim Soczi, który został odwołany z powodu kryzysu ukraińskiego.
• Parlament Europejski uchwalił rezolucję krytykującą naciski Rosji na kraje Partnerstwa Wschodniego i destabilizowanie wschodniej Ukrainy. Wezwał też Radę UE do wprowadzenia embarga na broń i technologie podwójnego zastosowania. Zaapelował o zastosowanie środków "skierowanych przeciwko rosyjskim przedsiębiorstwom oraz ich filiom. Zalecił w tym zakresie zwrócenie uwagi zwłaszcza na firmy w sektorze energii, a także środków dotyczących rosyjskich inwestycji. Zalecił dokonanie przeglądu wszystkich umów z Rosją z myślą o ich ewentualnym zawieszeniu.
• Według szefa Komisji Europejskiej Jose Barroso wiarygodność Rosji jako dostawcy gazu jest zagrożona. Napisał to w liście do prezydenta Rosji Władimira Putina. Poinformował, że KE jest gotowa być gospodarzem trójstronnych rozmów Rosji Ukrainy i UE ws. dostaw gazu.
• Kara więzienia za oszustwa podatkowe dla prezydenta Bayernu Monachium Ulego Hoenessa spowodowała, że wielu Niemców zgłasza swoje zaległości wobec fiskusa. Według "Sueddeutsche Zeitung" do kwietnia zgłosiło się już 13 tys. ludzi.
• Rosja rozpoczęła wydobywanie ropy naftowej z dna Morza Ochockiego. Ropa jest wydobywany na platformie Prirazłomnaja (wcześniej zaatakowanej przez Greenpeace).
• Wzrastają wątpliwości co do opłacalności funkcjonowania rafinerii w Możejkach (została kupiona od upadającego Jukosu przez PKN Orlen z przyczyn politycznych) aby zakład nie trafił w ręce kapitału rosyjskiego. Rządowa pomoc dla Orlen Lietuva ma umożliwić dalsze funkcjonowanie kombinatu. Rząd litewski planuje pomoc dla polskiej spółki. Mają to być zniżki kolejowe oraz ułatwienia przy budowie rurociągu z rafinerii Możejki do terminalu naftowego Kłajpedzie. Ta inwestycja ma być realizowana przy udziale unijnych funduszy strukturalnych.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

UNIJNE SANKCJE WOBEC GOSPODARKI ROSYJSKIEJ. WIELKI BIZNES LOBBUJE PRZECIW SANKCJOM

Politycy nie mają wątpliwości negatywnie oceniając ostatnie działania Kremla. Jak wiadomo rosyjskie wojska zajęły Krym i formalnie został on włączony w skład Federacji, a wschodnie rejony Ukrainy są zdestabilizowane przez rosyjskojęzyczną ludność. W tej drugiej sprawie obserwatorzy dostrzegają sporo spontaniczności, jednak nie bez znaczenia jest działalność propagandowa prowadzona przez Rosję. Kijów twierdzi też, że ma dowody na obecność rosyjskich agentów i oficerów sił specjalnych, którzy kierują działaniami wrogimi wobec Kijowa.

W drugiej połowie tygodnia w Genewie odbyły się rozmowy delegacji rządów USA, Rosji i Ukrainy oraz Unii Europejskiej. Tematem rozmów nie był powrót do stanu sprzed konfliktu i zwrot Krymu. Wszystko wskazuje na to, że zachodni politycy pogodzili się z tym faktem. Tak więc celem genewskiego spotkania było złagodzenie kryzysu wywołanego okupacją budynków administracyjnych na wschodzie Ukrainy przez separatystów, obniżenie temperatury nastrojów społecznych i stworzenie warunków dla wielostronnych rozmów dyplomatycznych.

Genewskie spotkanie odbyło się, podpisano dokument mający na celu odblokowanie dotąd okupowanych budynków administracji rządowej i lokalnej na wschodzie Ukrainy przez prorosyjskich separatystów. Wiele wskazuje na to, że dokument nie jest zbyt precyzyjny, daje zbyt duży margines na interpretację. Ukraiński premier poddał w wątpliwość realizowalność ustaleń, a kierownictwo rosyjskich separatystów odrzuciło go twierdząc, że nie uczestniczyło w jego opracowaniu i zatwierdzeniu.

Oznacza to, że uzasadnione jest rozważenie realności wprowadzenia kolejnego poziomu sankcji wobec Rosji. Czy jest to możliwe?

Do sankcji mocno uderzających w rosyjską gospodarkę namawiają najbliższe Rosji kraje sąsiedzkie: Polska, Litwa, Łotwa i Estonia, które już od pewnego czasu czują się zagrożone przez Rosję.

Politykę Białego Domu można uznać za "przewrotną. USA przejęły polityczne przywództwo świata sprzeciwiającego się rosyjskiej agresji. Teraz sami naciskają na Unię Europejską, by wprowadziła ostre sankcje gospodarcze. Sami zaś mówią o sankcjach, ale jest to tylko polityczna deklaracja, bo związki obu gospodarek są niewielkie. Nie można jednak lekceważyć tego - na co zwraca uwagę "FT", że "amerykańskie firmy też lobbują w administracji przeciwko wprowadzeniu sankcji, które mogłyby doprowadzić do odwetu i uderzyłyby w amerykańskie interesy" Unia przeprowadziła gruntowną ocenę możliwych do zastosowania sankcji oraz ich skutki tak w rosyjskiej gospodarce, jak i w gospodarce europejskiej. Widać, jak te analizy złagodziły ostrość wypowiedzi wielu europejskich polityków. Można nawet powiedzieć, że gotowość do wprowadzenia ostrych sankcji słabnie.

Główną rolę w tym procesie odgrywają wielkie korporacje posiadające mocne związki z rosyjską gospodarką lub mające nadzieję na przyszłe interesy.

Niedawno tym problemem zajął się "Financial Times". Zwraca on uwagę na to, że duży wpływ na swoje rządy mają koncerny gazowo-petrochemiczne powiązane z rosyjskim gazem i ropą (nie można lekceważyć tego, że UE 30 proc. swoich potrzeb UE zabezpiecza gazem z Rosji). To wielkie interesy i nic dziwnego, że dziś w sprawie sankcji gospodarczych lobbują po stronie rosyjskiej:
- BASF w Niemczech
- ENI we Włoszech
- BP w Wielkiej Brytanii

Wszystkie trzy koncerny powiązane są z rosyjskim gazem i ropą. W gronie tym jest także Siemens (prezes koncernu w momencie szczytowym dla tego kryzysu złożył wizytę w Moskwie prezydentowi Rosji).

Do grona zalecającego ostrożność w podejmowaniu sankcji gospodarczych zaliczają się środowiska finansowe, a więc czołowe banki oraz instytucje inwestycyjne. Z krajów Europy Środkowej ostrożną postawę zajmują Słowacja i Czechy, a ostrożny sprzeciw prezentują Węgry. Zdecydowany sprzeciw zgłosił Cypr, gdzie rosyjscy deponenci mają duży wpływ na rząd.

Henryk S. TUSZYŃSKI, Grupa Doradcza CGKL sp. z o.o.