Europa: wydarzenia tygodnia 13/2014

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 12/2014

• Wicekanclerz Niemiec i minister gospodarki Sigmar Gabriel (SPD) w przeciwieństwie do kanclerz Angeli Merkel oświadczył, że nie ma żadnej "rozsądnej alternatywy" dla gazu i ropy z Rosji. Socjaldemokrata uważa też, że Rosja jest solidnym partnerem gospodarczym.
• Kilka dni temu Moskwę odwiedził prezes Siemensa. Omawiał z prezydentem Putinem dalszy rozwój współpracy z Rosją, która ma już 200-letnią tradycję. Rozmowy odbywały się za wiedzą kanclerz Niemiec A. Merkel.
• Agencja ratingowa S&P potwierdziła rating Węgier na poziomie BB/B i podniosła perspektywę ratingu do stabilnej z negatywnej.
• Poszerzenie sankcji przeciwko Rosji o kroki natury gospodarczej nie leży w interesie Unii Europejskiej, a Węgier w szczególności – oświadczył premier Victor Orban.
• Francuski koncern energetyczny Total prowadzi rozmowy z największą prywatną firmą energetyczną w Rosji, Łukoilem, w sprawie współpracy przy wydobyciu ropy z łupków na Syberii. Total jest już obecny na rynku rosyjskim i to w dużym zakresie - ma 16 proc. udziałów w spółce Novatek, która po Gazpromie jest największym producentem gazu. Total ma też obietnicę współpracy z Gazpromem. Inny rosyjski koncern Rosnieft jest w joint venture z ExxonMobil i Statoil, a GazpromNieft (spółka-córka Gazpromu) kooperuje z Royal Dutch Shell. W styczniu Gazprom i Shell rozpoczęły wspólnie wiercenia w poszukiwaniu ropy łupkowej na Syberii. Syberyjskie złoża ropy łupkowej są szacowane na dziesiątki miliardów baryłek. Może to być boom na miarę amerykańskiego w produkcji gazu łupkowego.
• 20 marca kraje UE i Parlament Europejski porozumiały się w sprawie drugiego filaru unii bankowej (to wspólny mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków zwany SRM). Jego centralnymi elementami mają być rada wspólnego nadzoru oraz zasilany składkami banków fundusz upadłościowy. Kraje spoza strefy euro, mogą przystąpić do unii bankowej, ale muszą także poddać ocenie swoje największe instytucje bankowe. Taką ocenę bilansów banków eurolandu od listopada ub.r. przeprowadza Europejski Bank Centralny i ma ją ukończyć w październiku, zanim przejmie funkcję nadzorcy. Chodzi o 128 największych banków, które zostaną objęte bezpośrednim nadzorem EBC.
• Zakończył się pierwszy etap negocjacji Ukrainy z MFW. Pierwsza transza pomocy z MFW dla Ukrainy może wynieść 3 mld USD. Ukraiński parlament przyjął program reform, co ma uchronić kraj przed katastrofa gospodarczą, a co jest warunkiem pomocy od MFW. Dwuletni kredyt w wysokości 14-18 mld USD może być rozszerzony do 28 mld USD. Ukraina ma też przeciwdziałać dotychczasowej korupcji, ale też skoncentrować się na poprawie opieki zdrowotnej, sieci transportowej i edukacji. Równocześnie koncern Naftohaz poinformował, że od 1 maja ceny gazu dla odbiorców indywidualnych wzrosną o 50 proc. W przeszłości MFW stawiał ten sam warunek, ale poprzedni rząd nie zdecydował się na ten krok.
• Politycy unijni liczą na zmniejszenie uzależnienia od dostaw rosyjskiego gazu, przez dostawy gazu łupkowego z USA. Jednak zdaniem ekspertów UE nie może liczyć na preferencyjne ceny amerykańskiego gazu. Jednak ceny te mogą być w Europie nawet wyższe, niż obecne ceny rosyjskiego gazu. Co prawda prezydent USA potwierdził, że umowa o wolnym handlu z UE ułatwi sprzedaż gazu Europie, jednak dla USA priorytetowa może być Azja.
• Według najnowszej propozycji przygotowanej przez niemiecki rząd, bezrobotni obcokrajowcy, również z państw UE, mają tracić prawo do pobytu w Niemczech po upływie 3 miesięcy, jeśli ich szanse na znalezienie pracy byłyby bliskie zeru. Miałoby to dotyczyć również obywateli Unii Europejskiej. Państwa członkowskie UE mają prawo do ograniczenia czasu poszukiwania pracy przez obywateli innych państw UE.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

W CIĄGU TRZECH MIESIĘCY Z GOSPODARKI ROSYJSKIEJ ODPŁYNĘŁO 70 MLD DOLARÓW

Konflikt ukraiński, który spowodował zaostrzenie stosunków między Moskwą a światem zachodnim, odbija się na rosyjskiej gospodarce. Od początku roku z Rosji odpłynęło 70 mld dolarów – o 10 proc. więcej niż przez cały 2013 rok. Analitycy oceniają, że to również więcej, niż spodziewały się rosyjskie władze, decydując się na ten scenariusz działań. Bez względu na rozwój sytuacji na Wschodzie, utracone zaufanie inwestorów będzie Rosji bardzo trudno odzyskać.

Spadek zaufania do rynku widać w notowaniach głównego indeksu giełdy rosyjskiej – MICEX, który od października 2013 r. stracił na wartości ok. 13 proc.

– Przez pierwsze trzy miesiące z rynku rosyjskiego wypłynęło 70 mld dolarów, a w ciągu całego zeszłego roku – 63 mld dolarów. I wprawdzie 2013 rok nie był najlepszym rokiem dla gospodarki i giełdy rosyjskiej, ale ta skala jest ogromna. Myślę, że Władimir Putin nie docenił siły rynków finansowych i skali tego ruchu – uważa Maciej Jędrzejak, dyrektor zarządzający Saxo Bank Polska. – Najważniejszy element, który nie został wkalkulowany albo doszacowany, jest kompletny spadek zaufania do Rosji jako stabilnego partnera gospodarczego.

Jego zdaniem odbudowywanie tego zaufania będzie bardzo trudne.

– Fundusze inwestycyjne już w tej chwili zamykają pozycje na rosyjskich spółkach notowanych na giełdzie w Londynie i Nowym Jorku, szczególnie na tych, które są związane z osobami objętymi restrykcjami i sankcjami – dodaje Maciej Jędrzejak w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Biznes.

Na giełdzie w Londynie notowanych jest 29 spółek rosyjskich o wartości 260 mld funtów. Spółki o największej kapitalizacji to: Łukoil o wartości rynkowej 56 mld funtów, Gazprom – 55 mld funtów, Rosneft – 39 mld funtów, Novatek – 23 mld funtów. Straciły one na wartości od października 2013 r. średnio ok. 25 proc.

Zdaniem Jędrzejaka z pewnością znajdzie się grupa inwestorów, która będzie chciała na rozwoju wydarzeń skorzystać.

– Niektórzy doszukują się okazji do zakupów. Przy słabym rublu rzeczywiście niektóre spółki, szczególnie te surowcowe, są atrakcyjne – podkreśla dyrektor zarządzający Saxo Banku.

Dodaje, że jednak większość inwestorów jeszcze przez wiele miesięcy będzie ostrożnie podchodzić do Rosji i rosyjskich spółek.

Na rozwój wydarzeń czekać będą również zachodnie firmy, które współpracują z Rosjanami.

– Wiele koncernów, które w tej chwili bardzo intensywnie zainwestowało, nie mówię tu o inwestycjach finansowych, ale inwestycjach w fabryki czy chociażby w budowę kolejnych elementów rurociągów, związanych z inwestycjami Gazpromu, te firmy w tej chwili mają duży problem. One zyski, które generowały w Rosji, reinwestowały na tym terenie, a w tej chwili wycofały te zyski – dodaje Maciej Jędrzejak.

Według danych ONZ w 2013 r. bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Rosji osiągnęły poziom 93 mld dolarów, co plasowało Rosję na trzecim miejscu wśród krajów atrakcyjnych inwestycyjnie, po USA i Chinach.

Prognozy Banku Światowego wskazują, że PKB Rosji w wariancie pozytywnym wzrośnie o 1,3 proc., natomiast w wariancie negatywnym możemy mieć do czynienia ze skurczeniem się gospodarki o 1,8 proc. To wskazuje na to, że Rosja zmierza w kierunku recesji. Tym bardziej że jak wskazuje eksport, do tej pory na przemianach w tym kraju nie udało się zbudować odpowiedniego kapitału, o czym świadczy chociażby struktura rosyjskiego eksportu. Według danych Światowej Organizacji Handlu, Rosja eksportuje 71,3 proc. ropy i gazu, 19,6 proc. towarów przetworzonych i 6 proc. produktów rolniczych.

– To jest wskaźnik charakterystyczny dla państw afrykańskich, dla Zimbabwe na przykład. W Polsce dla porównania wskaźnik eksportu towarów przetworzonych to ponad 70 proc., w Niemczech – 85 proc., nawet Grecja, która pogrążona jest w kryzysie, ma ten wskaźnik na poziomie 30 proc. – analizuje Maciej Jędrzejak.

Maciej Jędrzejak, dyrektor zarządzający Saxo Bank