NBP: rynek pracy w Polsce w IV kw. 2013

Przeczytaj także: NBP: rynek pracy w Polsce w I kw. 2011

Zmiany zatrudnienia były wypadkową zmian sytuacji ekonomicznej w poszczególnych branżach, ocenianej przy pomocy realnego tempa wzrostu Wartości Dodanej Brutto (WDB). Dostępne dane GUS ze sprawozdawczości przedsiębiorstw (powyżej 9 osób) wskazują, że zarówno w przemyśle, budownictwie, jak i w usługach dynamiki liczby pracujących podążały w ostatnim czasie za zmianami WDB, przy niewielkich jedno- lub dwukwartalnych odchyleniach.
W IV kw. 2013 r. realna dynamika WDB w przemyśle ustabilizowała się na poziomie 4,1% r/r, co pozwoliło na kontynuację wzrostu zatrudnienia w tej branży, obserwowanego od połowy 2013 r. (według danych GN). Poprawa widoczna była również w budownictwie, mimo że dynamiki zarówno WDB (-1,5% r/r), jak i liczby pracujących pozostały ujemne. W przypadku tego sektora rynek pracy wydaje się reagować z niewielkim opóźnieniem względem wytworzonego produktu. Tempo wzrostu WDB w usługach rynkowych wzrosło względem poprzedniego kwartału o 1,3 pp. do poziomu 2,3% r/r. W tym samym czasie tempo wzrostu liczby pracujących w usługach wg danych z GN wzrosło o 0,9 pp. do poziomu 1,8% r/r.

Udział sektora usługowego w całkowitym zatrudnieniu stanowi przy tym blisko 3/5 i nadal rośnie. Systematyczne zwiększanie udziału usług, charakteryzujących się relatywnie łagodniejszymi dostosowaniami zatrudnienia aniżeli pozostałe sektory, oddziałuje stabilizująco na całą gospodarkę. Tym samym w fazie ożywienia wzrost zatrudnienia następuje już przy relatywnie niższym tempie wzrostu gospodarczego.

Niemniej jednak to przemysł charakteryzujący się relatywnie wysokim udziałem eksportu oraz dużych podmiotów będzie najprawdopodobniej stanowił główne źródło wzrostu zatrudnienia w najbliższych kwartałach.

Jednym z przejawów rozpoczynającej się fazy ożywienia gospodarczego, jak również kontynuacji planowanych procesów prywatyzacyjnych, był ponowny nieznaczny wzrost udziału sektora prywatnego w zatrudnieniu ogółem. W IV kw. 2013 r. dynamika roczna liczby pracujących w sektorze prywatnym istotnie wzrosła i po raz pierwszy od trzech kwartałów była dodatnia (0,7% wobec -0,2% r/r sa w III kw. 2013r.). W ujęciu kwartalnym liczba pracujących w sferze prywatnej już drugi kwartał z rzędu rosła, tym razem w tempie 0,5% kw/kw sa (wobec 0,3% kw/kw sa w III kw. 2013 r.). Po uwzględnieniu czynników sezonowych liczba pracujących w sektorze publicznym praktycznie nie zmieniła się w stosunku do poprzedniego kwartału, zaś w ujęciu rocznym wzrosła o 0,6% r/r sa (wobec 0,8% r/r w III kw. 2013r.).

Różnice w zachowaniu zatrudnienia w sferze prywatnej i publicznej wynikają przede wszystkim z odmiennego charakteru reakcji obu części gospodarki na zmiany cyklu koniunkturalnego. Podczas gdy zatrudnienie w sektorze prywatnym charakteryzuje się silniejszą procyklicznością, choć w krótkim okresie to zmiany acyklicznego zatrudnienia w sektorze publicznym były wyraźnie silniejsze.

Również miesięczne dane dotyczące zatrudnienia w SP potwierdzają zapoczątkowaną w kwietniu 2013 r. łagodną, ale systematyczną tendencję wzrostową. Według odsezonowanych danych poziom przeciętnego zatrudnienia w SP zwiększył się w okresie od kwietnia do grudnia 2013 r. o ok. 24 tys. etatów. Dostępne dane za styczeń 2014 r. wskazują wprawdzie na wyhamowanie tempa dotychczasowego wzrostu, jednak obserwacja ta została zaburzona coroczną wymianą próby przez GUS, stąd jej pełna interpretacja będzie możliwa dopiero po publikacji danych za kolejny miesiąc.

Bezrobocie

Zarówno bezrobocie rejestrowane nie jak i stopa bezrobocia rejestrowanego obniżyły się w IV kw. 2013. Stopa BAEL spadła do 10,1% (sa) a dane pochodzące z rejestrów wskazują na 13,2% stopę bezrobocia (sa)25. Zmiany te wynikają z dwóch czynników. Po pierwsze, w tym okresie wzrosła liczba osób pracujących i zmalało znacząco ryzyko utraty pracy. Po drugie, nie ma praktycznie zmian w liczbie osób aktywnych zawodowo, co oznacza względnie stałą podaż
pracy.