Europa: wydarzenia tygodnia 5/2014

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 4/2014

• Inflacja w strefie euro wyniosła w styczniu 2014 r., w ujęciu rok do roku 0,7 proc. - podał w komunikacie Eurostat, biuro statystyczne Unii Europejskiej, we wstępnym wyliczeniu. Analitycy oceniali, że inflacja wyniesie 0,9 proc. r/r. W grudniu 2013 ceny konsumpcyjne wzrosły r/r o 0,8 proc.
• Według Eurostat-u stopa bezrobocia w strefie euro w grudniu 2013 r. (po uwzględnieniu czynników sezonowych) wyniosła 12,0 proc., a więc podobnie jak w poprzednim miesiącu. Przeciętna stopa bezrobocia w 28 krajach UE wyniosła 10,7 proc. wobec 10,8 proc. w poprzednim miesiącu. Najwyższy jej poziom był w Hiszpanii: 25,8 proc., a najniższy w Austrii: 4,9 proc. W Polsce stopa bezrobocia wyniosła 10,1 proc. wobec 10,2 proc. w listopadzie (według metodologii Eurostat-u).
• Agencja ratingowa Moody's utrzymała rating kredytowy Francji na poziomie Aa1, jednak z perspektywą negatywną. To skutek utrzymującego się spadku konkurencyjności, co zagraża przyszłemu wzrostowi gospodarczemu kraju. Gospodarka francuska jest drugą co do wielkości gospodarką Europy
• Według Federalnego Urzędu Statystycznego w Wiesbaden sprzedaż detaliczna w Niemczech w grudniu 2013 r. spadła o 2,5 proc. m/m, (w listopadzie wzrosła o 0,9 proc.). W ujęciu r/r grudniowa sprzedaż detaliczna spadła w XII o 2,4 proc., (w listopadzie wzrost o 1,1 proc.).
• Rosja zaostrzyła kontrolę celną towarów na granicy z Ukrainą, Moskwa wprowadziła 100-procentową kontrolę celną na granicy rosyjsko-ukraińskiej. Może to oznaczać "blokadę handlową".
• Według Federalnego Urzędu Pracy stopa bezrobocia w Niemczech w styczniu 2014 r. (po uwzględnieniu czynników sezonowych wyniosła 6,8 proc. wobec 6,8 proc. w listopadzie).
• Agencja ratingowa Standard and Poor's obniżyła rating Ukrainy z poziomu B minus do poziomu CCC plus. Podstawą tej decyzji jest pogarszająca się sytuacja w zakresie politycznej stabilności tego kraju.
• Według węgierskiego urzędu statystycznego stopa bezrobocia na Węgrzech w okresie październik-grudzień 2013 r. wyniosła średnio 9,1 proc. Wcześniej, w IX-XI 2013, stopa bezrobocia wyniosła średnio 9,3 proc.
• Rosja rozważa możliwość wstrzymania importu wieprzowiny z krajów zachodniej Europy, w tym z Polski. W styczniu Rosja wstrzymała już dostawy mięsa z Litwy tłumacząc że w tym kraju stwierdzono przypadki afrykańskiego pomoru świń.
• Macedonia poinformowała, że w 2015 r. zacznie budowę sieci gazociągów umożliwiających import i dystrybucję rosyjskiego gazu. Budowa sieci dystrybucji gazu zajmie pięć lat i będzie kosztować 100 mln euro. Będzie miała ok. 250 km długości. Budowa będzie realizowana w systemie partnerstwa publiczno-prywatnego.
• Pierwszą partię rur do gazociągu South Streem z Rosji do Południowej Europy (omijającego Ukrainę) przez Morze Czarne dostarczą niemiecka firma Europie (50%) oraz rosyjskie koncerny stalowe OMK (35 %) i Siewierstal (15%). Kontrakt obejmuje dostawę 75 tys. rur do pierwszej nitki gazociągu zostanie dostarczonych do Bułgarii, a układanie gazociągu przez Morze Czarne zacznie się jesienią. Według planów gaz pierwszą nitką South Stream popłynie na koniec 2015 r.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

UE WOBEC POSTAWY ROSJI W KONFLIKCIE UKRAIŃSKIM

Obecnie celem strategicznym Rosji jest stworzenie unii celnej. To wspólna inicjatywa Rosji, Kazachstanu i Białorusi. Na fundamencie unii celnej Rosja chce stworzyć Unię Euroazjatycką, która będąc organizacją polityczno-gospodarczą, będzie w stanie konkurować z Unią Europejską. Niedawny szczyt wileński Partnerstwa Wschodniego nie był sukcesem Brukseli. Planowano na nim parafowanie umowy stowarzyszeniowej kilku posowieckich krajów z Ukrainą na czele. W ostatniej chwili wycofała się Ukraina i Armenia. Upadła koncepcja stowarzyszenia Ukrainy z UE i stworzenia z nią strefy wolnego handlu.

Za tą niewątpliwą wygraną Rosja zapłaciła obietnica pożyczki w wysokości 15 mld USD i obniżką cen dostaw gazu do 250 USD za 1000 m sześciennych. Te decyzję Wcześniej poprzedziła groźbą zastosowania przez Rosję sankcji gospodarczych, a trzeba wiedzieć, że przemysł ukraiński jest silnie związany z rosyjskim rynkiem.

Rewolucyjny bunt w centralnej i zachodniej części Ukrainy trwa do dziś. Hasłem inicjującym te wydarzenia był sprzeciw wobec rządu, który nie podpisał umowy stowarzyszeniowej. Jednak dalszy rozwój wydarzeń dowodzi, że ten protest należy traktować jako sprzeciw przeciwko sytuacji gospodarczej kraju, braku nadziei dla młodego pokolenia, korupcji i rekordowych dysproporcji w poziomie życia. Wielu z uczestników tych wydarzeń nie inspiruje wielka polityka, oni liczą na unijną pomoc i szybkie podniesienie stopy życiowej.

Dziś nie ulega wątpliwości, że UE jako całość nie posiada wspólnej polityki wobec Ukrainy, a tym bardziej nie jest gotowa do zaspokojenia oczekiwań uczestników tych wystąpień. Małe prawdopodobne jest też wypracowanie wspólnego stanowiska, bo kilka dużych krajów jest wręcz przeciwnych rozszerzeniu UE, w tym także przyjęciu do niej tak dużego kraju, jak Ukraina. Trzeba też zwrócić uwagę na to, że wobec żądań protestujących dystansują się mieszkańcy wschodniej części Ukrainy, zdominowanej przez ludność rosyjskojęzyczną.

W ostatnich dniach (także przy aktywności polskiego rządu) zaczyna się tworzyć koncepcja nowej polityki wobec Kijowa, ale też wobec Moskwy. Warto spojrzeć na ten problem z perspektywy wydarzeń w 2013 roku, kiedy to Rosja zaczęła "przyciskać do muru" Kijów, który prowadził negocjacje z Brukselą...

Można mówić, że w ciągu 2013 roku systematycznie wzrastała temperatura sporu między Rosja i UE. Narastał on przede wszystkim w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO). Zaczął się od oskarżenia KE, że Rosja zaczęła łamać swoje zobowiązania, wprowadzając nieuzgodnione wcześniej bariery w handlu zagranicznym.

Dotyczyło to kilkudziesięciu towarów, co do których był zarzut, że rosyjskie cła są wyższe niż przed akcesją Rosji do WTO. Wcześniej był już unijny pozew w sprawie opłat recyklingowe na samochody sprowadzane do Rosji. Moskwa nie pozostała jednak dłużna, skarżąc do WTO unijne cła antydumpingowe na rosyjskie nawozy i rury.

Ostatnio UE silnie uderzyła w rosyjskie koncepcje inwestycyjne zalecając renegocjacje zawartych umów Rosji z krajami południa Europy, które zdecydowały się na odbiór gazu z rurociągu South Streem (Bruksela zgłosiła zastrzeżenia zwracając uwagę na sprzeczność tych umów z tzw. trzecim pakietem energetycznym UE).

Nie ulega wątpliwości, że UE nie wypowie wojny gospodarczej Rosji z powodu wydarzeń na Ukrainie. Musimy mieć świadomość, że ok. 85 proc. unijnego eksportu do Rosji to towary przemysłowe, a więc maszyny, auta i części samochodowe. Natomiast 80 proc. unijnego importu z Rosji to ropa naftowa i gaz. Tu należy dostrzegać interesy gospodarcze unijnych gospodarek i na pewno będą się one kierować własnym interesem.

Ostatni pobyt Prezydenta Putina do Brukseli to jednak kolejny jego sukces, chociaż mało podkreślany przez dziennikarzy.

Relacje z ostatniego szczytu UE-Rosja były zbyt emocjonalne. Podkreślano zmianę atmosfery w stosunkach z Rosją, a przykładem miał być ten ostatni szczyt Dotąd takie spotkania trwały dwa dni. Teraz sprawy przygotowywali negocjatorzy, a prezydent Rosji Władimir Putin przyleciał do Brukseli na 2,5 godz. Tyle czasu poświęcił na spotkanie z szefem Rady Europejskiej Hermanem Van Rompuyem i przewodniczącym Komisji Europejskiej José Manuelem Barrosem. A co załatwiono?

Trudno nie zauważyć, że czołowym krajom unijnym nie zależy na wojnie gospodarczej z Rosją, chcą z nią współpracy. W zasygnalizowanych sprawach znaleziono rozwiązania. I tak:

- w sprawie umów unijnych krajów z Rosją w sprawie South Streem-u powstanie unijno-rosyjska grupa robocza, która przeanalizuje m.in. zgodność warunków budowy i funkcjonowania gazociągu z prawem UE. Jak wiadomo umowy międzyrządowe dotyczące gazociągu South Stream podpisało z Rosją sześć krajów Unii: Bułgaria, Węgry, Słowenia, Grecja, Chorwacja i Austria.

- uzgodniono rozpoczęcie dwustronnych konsultacji UE-Rosja w sprawie umów stowarzyszeniowych w ramach Partnerstwa Wschodniego i gospodarczych konsekwencji po obu stronach (wcześniej Bruksela nie zgadzała się omawiać tych spraw z Rosją, a dotyczy to byłych sowieckich republik z UE).

- Rosja i UE "uzgodniły w zasadzie" to, że Gazprom będzie mógł całkowicie wykorzystywać moce gazociągu OPAL (to lądowa odnoga Nord Stream-u wzdłuż polskiej granicy). Warto dodać, że w 2009 r. władze Niemiec i Komisji Europejskiej zgodziły się, by Gazprom mógł wykorzystywać tylko 50 proc. mocy przesyłowych gazociągu OPAL.

Co w zamian obiecał Putin?

W zamian prezydent Rosji zapewnił, że nie wycofa się z pożyczki dla Ukrainy i obniżki cen gazu, jeśli władzę w Kijowie obejmie opozycja. Jednak podkreślił, że jeśli Ukraina stowarzyszy się z Unią, przestanie być traktowana priorytetowo.

Henryk S. TUSZYŃSKI, Grupa Doradcza CGKL sp. z o.o.