Partie polityczne w Polsce 2012

Przeczytaj także: Partie polityczne nie dbają o ucyfrowienie

W 2013 r. GUS przeprowadził badanie statystyczne partii politycznych przy użyciu formularza SOF-3. W trakcie realizacji tego badania oraz w oparciu o dane Państwowej Komisji Wyborczej potwierdzono aktywną działalność 67 z 82 partii będących w Ewidencji, zaś wypełniony formularz złożyło 56 podmiotów. Wśród nich były wszystkie partie mające swoją reprezentację w parlamencie Rzeczypospolitej Polskiej i w organach samorządu terytorialnego (6), jak również partie, których przedstawiciele zasiadali tylko we władzach samorządowych (15). Pozostałe 35 zbadanych partii w 2012 r. nie uczestniczyło we władzach na żadnym poziomie. Warto odnotować, że w Parlamencie Europejskim, tak jak i w parlamencie krajowym, swoich przedstawicieli miało 6 ugrupowań, jednak listy partii reprezentowanych w obu zgromadzeniach nie były tożsame. Jedna z partii z reprezentacją w polskim parlamencie nie miała swoich przedstawicieli w organie ustawodawczym UE i na odwrót wśród polskich posłów w Parlamencie Europejskim byli reprezentanci jednej partii, która nie weszła do Sejmu RP ani do Senatu RP.

FORMY DZIAŁALNOŚCI

Oprócz kształtowania polityki władz publicznych za pośrednictwem swoich przedstawicieli w parlamencie i w organach samorządu terytorialnego głównym celem działania partii - zgodnie z ustawą - jest kształtowanie opinii publicznej. W świetle informacji o formach działalności uzyskanych od 56 partii, które złożyły sprawozdanie statystyczne SOF-3 za 2012 r. najwięcej z nich (40) deklarowało uczestnictwo w debacie publicznej i prowadzenie edukacji społecznej, np. poprzez organizowanie konferencji prasowych, udział w programach telewizyjnych i radiowych, konferencjach, seminariach. Ponad połowa partii prowadziła działalność wydawniczą służącą informowaniu o partii, a także organizowała manifestacje i publiczne zgromadzenia (po 31 partii). Inne formy aktywności obywatelskiej, takie jak np. pisanie listów czy przypinanie wstążek organizowało natomiast 25 partii. W ramach swojej działalności znaczna część partii podejmowała też interwencje na rzecz grup lub osób indywidualnych (odpowiednio 20 i 27). Działalność badawczą prowadziła co czwarta, zaś projekty aktów prawnych przygotowywała co piąta z działających partii politycznych.

STRUKTURY ORGANIZACYJNE

Spośród 56 zbadanych partii politycznych 46 posiadało w 2012 r. struktury terenowe. Dla 17 partii zasięg działania ich najbardziej lokalnej jednostki organizacyjnej stanowiła gmina lub jej część, dla 16 – powiat, a dla 8 – województwo. W przypadku 5 partii, ich jednostki terenowe prowadziły działalność na terenie większym niż jedno województwo. Średnia liczba jednostek terenowych najniższego szczebla wyniosła 152, niemniej jednak dla połowy partii liczba ta nie przekroczyła 8. Od ogółu badanej zbiorowości wyraźnie odróżniały się partie reprezentowane w parlamencie RP, które charakteryzowały się rozbudowanymi strukturami organizacyjnymi. Zarówno średnia liczba jednostek terenowych, jak i mediana były w tej grupie wyższe niż 1,2 tys.

BAZA CZŁONKOWSKA

W 2012 r. aktywne partie polityczne, które uczestniczyły w badaniu na formularzu SOF-3 wykazały łącznie 292 tys. członków. Liczba ta jest zbliżona do deklaracji składanych w badaniach ludności. W Badaniu Spójności Społecznej przeprowadzonym przez GUS w 2011 r. 0,8% mieszkańców Polski w wieku powyżej 15 lat (tj. ok. 0,3 mln osób) zadeklarowało swoją przynależność do partii politycznych, zaś 0,7% zostało także uznanych za osoby faktycznie biorące udział w życiu partii ze względu na podejmowanie pracy społecznej na rzecz partii lub regularne uczestnictwo w organizowanych przez nią imprezach.2 Najwyższą liczbą członków charakteryzowały się partie reprezentowane w parlamencie. Zrzeszały one ponad 8/10 wszystkich członków, choć stanowiły jedynie 1/10 zbadanych partii.

Średnio do jednej partii politycznej należało 5,3 tys. osób, natomiast mediana wyniosła jedynie 350 osób, co wskazuje na istotne zróżnicowanie potencjału członkowskiego. Co czwarta zbadana partia polityczna liczyła mniej niż 100 członków, podczas gdy poziom 10 tys. członków przekroczyła tylko co jedenasta.